तुमच्या परिसरातील पर्यावरणा विषयक किंवा मानवी कल्याण विषयक समस्या ओळखा. ती कचरा, ऊर्जा, जैवविविधता, पाणी, गोंगाट यांपैकी कोणतीही असेल. कशाही संबंधित असेल, तुम्ही ती समस्या जाणून घेऊन त्या संदर्भात योग्य कृती करण्याच्या प्रक्रियेत आहात. ही प्रक्रिया जाणून घेण्यासाठी सर्व पायऱ्या ओळखा.
तुमच्या परिसरातील पर्यावरणा विषयक किंवा मानवी कल्याण विषयक समस्या ओळखा. ती कचरा, ऊर्जा, जैवविविधता, पाणी, गोंगाट यांपैकी कोणतीही असेल. कशाही संबंधित असेल, तुम्ही ती समस्या जाणून घेऊन त्या संदर्भात योग्य कृती करण्याच्या प्रक्रियेत आहात. ही प्रक्रिया जाणून घेण्यासाठी सर्व पायऱ्या ओळखा.
- समस्या निवडणे: तुमच्या परिसरातील कोणतीतरी एक समस्या निवडा. कचरा, ऊर्जा, जैवविविधता, पाणी, प्रदूषण किंवा मानवी कल्याणाशी संबंधित कोणतीही समस्या निवडता येईल.
- माहिती गोळा करणे: समस्येबद्दल शक्य तितकी माहिती मिळवा. यासाठी तुम्ही स्थानिक लोकांबरोबर बोलू शकता, पाहणी करू शकता, आणि संबंधित आकडेवारी व अहवाल तपासू शकता.
उदाहरण: तुमच्या এলাকায় कचरा व्यवस्थापनाची समस्या आहे का?
- समस्येचे विश्लेषण: गोळा केलेल्या माहितीच्या आधारे समस्येचे विश्लेषण करा.
उदाहरण: कचरा नेमका कुठून येतो, तो कसा साठवला जातो, त्याचे व्यवस्थापन कसे केले जाते, आणि त्याचे काय परिणाम होतात?
- कारणांचा शोध: समस्येची मूळ कारणे शोधा.
उदाहरण: कचरा व्यवस्थापनाच्या समस्येची कारणे लोकांमध्ये जनजागृतीचा अभाव, अपुरी सोयीसुविधा, किंवा प्रशासनाची निष्काळजीपणा असू शकतात.
- ध्येय निश्चित करणे: तुम्हाला काय साध्य करायचे आहे, हे स्पष्टपणे ठरवा.
उदाहरण: तीन महिन्यांत कचरा डेपोच्या समस्येचे निराकरण करणे.
- उपाय शोधणे: समस्येवर मात करण्यासाठी विविध उपाय शोधा.
उदाहरण: जनजागृती मोहीम चालवणे, कचरा वर्गीकरण करणे, पुनर्वापर (recycling) करणे, आणि प्रशासनाकडे पाठपुरावा करणे.
- योजना तयार करणे: निवडलेल्या उपायांसाठी एक कृती योजना (action plan) तयार करा.
उदाहरण: कोणत्या तारखेला काय करायचे, कोणाची मदत घ्यायची, किती खर्च येईल, इत्यादी.
- अंमलबजावणी: योजनेनुसार काम सुरू करा.
उदाहरण: स्वयंसेवकांची टीम तयार करून घरोघरी जाऊन कचरा वर्गीकरणाचे महत्त्व पटवून देणे.
- मूल्यांकन: केलेल्या कामाचा नियमित आढावा घ्या आणि आवश्यक बदल करा.
उदाहरण: कचरा किती कमी झाला, लोकांची मानसिकता बदलली का, आणखी काय सुधारणा करता येतील?
- प्रचार आणि प्रसार: तुमच्या कामाची माहिती इतरांना द्या, जेणेकरून तेही উৎসাহিত होतील.
उदाहरण: सोशल मीडियावर फोटो आणि व्हिडिओ पोस्ट करणे, स्थानिक वृत्तपत्रांमध्ये बातमी देणे.