1 उत्तर
1
answers
नदीवर धरण बांधतात त्याचे प्रकार किती असतात व कसे असतात?
0
Answer link
नदीवर धरण बांधण्याचे मुख्य प्रकार आणि ते कसे असतात याची माहिती खालीलप्रमाणे आहे:
1. काँक्रीटचे धरण (Concrete Dam):
- हे धरण काँक्रीट आणि सिमेंट वापरून बांधले जाते.
- हे खूप मजबूत आणि टिकाऊ असते.
- या धरणाचे बांधकाम करण्यासाठी योग्य भूभाग लागतो.
- उदाहरण: भाक्रा नांगल धरण (https://en.wikipedia.org/wiki/Bhakra_Nangal_Dam).
2. मातीचे धरण (Earthen Dam):
- हे धरण माती, मुरूम आणि दगडांनी बनवलेले असते.
- हे कमी खर्चात तयार होते.
- परंतु ते काँक्रीटच्या धरणापेक्षा कमी टिकाऊ असते.
- उदाहरण: कोयना धरण (https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BE_%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A4%A3).
3. रॉक-फिल धरण (Rock-fill Dam):
- हे धरण मोठे दगड आणि खडकांनी बनलेले असते.
- यामध्ये पाणी झिरपण्याची शक्यता कमी करण्यासाठी impervious material चा थर दिलेला असतो.
- हे धरण भूकंपासाठी अधिक सुरक्षित मानले जाते.
- उदाहरण: टिहरी धरण (https://en.wikipedia.org/wiki/Tehri_Dam).
4. गुरुत्व धरण (Gravity Dam):
- हे धरण त्याच्या वजनामुळे पाण्याला अडवते.
- हे काँक्रीट किंवा दगडी बांधकाम वापरून तयार केले जाते.
- याला मजबूत पाया आणि जास्त जागेची आवश्यकता असते.
5. आर्च धरण (Arch Dam):
- हे धरण कमानीच्या आकारात बांधलेले असते.
- कमान असल्याने पाण्याचा दाब बाजूच्या कड्यांवर विभागला जातो.
- हे धरण अरुंद दऱ्यांमध्ये बांधण्यासाठी उपयुक्त आहे.
- उदाहरण: इडुक्की धरण (https://en.wikipedia.org/wiki/Idukki_dam).
प्रत्येक धरणाचा प्रकार तेथील भौगोलिक परिस्थिती, पाण्याची उपलब्धता आणि खर्चावर अवलंबून असतो.