द्रुतगती महामार्ग, ज्याला इंग्रजीमध्ये एक्सप्रेसवे (Expressway) म्हणतात, हा एक उच्च-क्षमतेचा रस्ता आहे. ह्या महामार्गांवर वाहनांना जलद गतीने आणि सुरक्षितपणे प्रवास करता येतो.

द्रुतगती महामार्गाची वैशिष्ट्ये:

• नियंत्रित प्रवेश (Controlled access): या महामार्गांवर विशिष्ट ठिकाणीच प्रवेश आणि बाहेर पडण्याची सोय असते, ज्यामुळे रहदारी व्यवस्थापित राहते.

• अनेक मार्गिका (Multiple lanes): द्रुतगती महामार्गांवर अनेक मार्गिका असल्यामुळे वाहनांना वेगाने आणि सुरक्षितपणे जाता येते.

• दुभाजक (Median): विरुद्ध दिशेने जाणाऱ्या मार्गिकांच्या मध्ये दुभाजक असल्यामुळे समोरासमोर अपघात होण्याची शक्यता कमी होते.

• ग्रेड सेपरेशन (Grade separation): उड्डाणपूल (Flyovers) आणि भुयारी मार्ग (Underpasses) असल्यामुळे इतर रस्त्यांवरील वाहतूक महामार्गावर येत नाही, ज्यामुळे वाहतूक कोंडी टळते.

• सेवा सुविधा (Service facilities): द्रुतगती महामार्गांवर विश्रांती क्षेत्र, पेट्रोल पंप आणि इतर आवश्यक सुविधा उपलब्ध असतात.

भारतातील काही महत्त्वाचे द्रुतगती महामार्ग:

• मुंबई-पुणे द्रुतगती मार्ग: हा भारतातील पहिला द्रुतगती मार्ग आहे, ज्यामुळे मुंबई आणि पुणे शहरांमधील अंतर कमी झाले आहे.

• आग्रा-लखनौ द्रुतगती मार्ग: उत्तर प्रदेशातील हा महामार्ग आग्रा आणि लखनौ शहरांना जोडतो.

• यमुना द्रुतगती मार्ग: हा महामार्ग दिल्लीला आग्रा शहराशी जोडतो.

• दिल्ली-मेरठ द्रुतगती मार्ग: दिल्ली आणि मेरठ दरम्यानचा प्रवास वेळ कमी करणारा हा महामार्ग आहे.

द्रुतगती महामार्ग हे जलद आणि सुरक्षित प्रवासासाठी महत्त्वाचे आहेत, ज्यामुळे शहरांमधील आणि राज्यांमधील संपर्क सुधारतो.