तुम्ही बी.ए. पूर्ण केले आहे आणि तुम्हाला पॉलिटिकल सायन्समध्ये (Political Science) पीएच.डी. करायची आहे, ही खूप चांगली गोष्ट आहे. त्यासाठी तुम्हाला खालील गोष्टीstep by step कराव्या लागतील:

1. मास्टर्स डिग्री (Master's Degree):

   पीएच.डी. करण्यासाठी तुमच्याकडे पॉलिटिकल सायन्समध्ये किंवा संबंधित विषयात मास्टर्स डिग्री असणे आवश्यक आहे. त्यामुळे, सर्वप्रथम चांगल्या कॉलेजमधून पॉलिटिकल सायन्समध्ये मास्टर्स डिग्री मिळवा.

2. चांगले कॉलेज/ विद्यापीठ (Good College/University):

   पीएच.डी.साठी चांगले कॉलेज किंवा विद्यापीठ निवडणे महत्त्वाचे आहे, कारण तेथील प्रोफेसर आणि रिसर्च सुविधा तुमच्या अभ्यासात मदत करतात. भारतातील काही प्रमुख विद्यापीठे:

   • जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ (Jawaharlal Nehru University - JNU), नवी दिल्ली JNU
   • दिल्ली विद्यापीठ (Delhi University) DU
   • बनारस हिंदू विद्यापीठ (Banaras Hindu University - BHU) BHU
   • मुंबई विद्यापीठ (Mumbai University) MU
   • पुणे विद्यापीठ (Savitribai Phule Pune University) SPPU

3. नेट/सेट परीक्षा (NET/SET Exam):

   पीएच.डी.मध्ये प्रवेश मिळवण्यासाठी आणि फेलोशिपसाठी तुम्हाला राष्ट्रीय पात्रता परीक्षा (NET) किंवा राज्य पात्रता परीक्षा (SET) उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे.

   • NET परीक्षा UGC (University Grants Commission) द्वारे घेतली जाते.
   • SET परीक्षा राज्य सरकारद्वारे घेतली जाते.

4. प्रवेश परीक्षा (Entrance Exam):

   अनेक विद्यापीठे पीएच.डी.साठी स्वतःच्या प्रवेश परीक्षा घेतात. त्यामुळे, ज्या विद्यापीठात तुम्हाला प्रवेश घ्यायचा आहे, त्यांच्या प्रवेश परीक्षेची माहिती मिळवा आणि तयारी करा.

5. रिसर्च प्रपोजल (Research Proposal):

   पीएच.डी.साठी अर्ज करताना तुम्हाला रिसर्च प्रपोजल सादर करणे आवश्यक आहे. यामध्ये तुम्ही कोणत्या विषयावर संशोधन करू इच्छिता, त्याची माहिती, उद्दिष्ट्ये आणि पद्धती (Methodology) स्पष्ट करावी लागतात.

6. मार्गदर्शक (Guide/Supervisor):

   पीएच.डी. दरम्यान मार्गदर्शन करण्यासाठी तुम्हाला एका मार्गदर्शकाची (Guide) निवड करावी लागते. ते तुमच्या रिसर्चमध्ये मदत करतात. त्यामुळे, आपल्या आवडीच्या क्षेत्रानुसार मार्गदर्शकांची निवड करा.

7. अभ्यासक्रम (Coursework):

   पीएच.डी.मध्ये प्रवेश घेतल्यानंतर तुम्हाला काही कोर्स करावे लागतात, ज्यात रिसर्च मेथडोलॉजी आणि संबंधित विषयांचा अभ्यास असतो.

8. संशोधन आणि लेखन (Research and Writing):

   तुम्ही निवडलेल्या विषयावर सखोल संशोधन करा आणि आपले विचार, निष्कर्ष व्यवस्थितपणे लिहा.

9. थीसिस सादर करणे (Thesis Submission):

   तुमचे संशोधन पूर्ण झाल्यावर थीसिस (Thesis) सादर करा.

10. मौखिक परीक्षा (Viva-voce):

    थीसिस सादर केल्यानंतर तुम्हाला मौखिक परीक्षा द्यावी लागते, ज्यात तुम्ही आपल्या संशोधनाबद्दल विचारलेल्या प्रश्नांची उत्तरे देता.

या माहितीच्या आधारे तुम्ही पॉलिटिकल सायन्समध्ये पीएच.डी. करण्यासाठी तयारी करू शकता.