माहिती अधिकार अर्ज (RTI) कसा करावा:

माहिती अधिकार (Right to Information) हा भारतातील नागरिकांना शासकीय आणि निम-शासकीय कार्यालयांमधून माहिती मिळवण्याचा अधिकार आहे. कोणताही नागरिक अर्ज करून माहिती मागू शकतो. खाली माहिती अधिकार अर्ज करण्याची प्रक्रिया दिली आहे:

1. अर्ज कोणाला करावा:

   तुम्ही ज्या विभागाकडून माहिती मिळवू इच्छिता, त्या विभागाच्या जन माहिती अधिकाऱ्याला (Public Information Officer - PIO) अर्ज करावा.

2. अर्ज कसा करावा:

   1. अर्ज साध्या कागदावर: अर्ज तुम्ही साध्या कागदावर A4 साईझमध्ये करू शकता.

   2. भाषेची निवड: अर्ज तुम्ही इंग्रजी, हिंदी किंवा स्थानिक भाषेत करू शकता.

   3. अर्ज पाठवण्याचा पत्ता: अर्ज पोस्टाने किंवा प्रत्यक्ष जाऊन संबंधित कार्यालयात जमा करू शकता.

3. अर्जाचा नमुना:

   खाली एक नमुना दिला आहे, ज्यात तुम्हाला आवश्यक माहिती भरून अर्ज करता येईल.

   माहिती अधिकार अर्ज नमुना:

   प्रति,
   जन माहिती अधिकारी,
   [विभागाचे नाव व पत्ता]

   विषय: माहिती अधिकार अधिनियम, 2005 अंतर्गत माहिती मिळणेबाबत.

   महोदय,

   मी, खाली नमूद केलेली माहिती मिळवू इच्छितो.

   1. माहितीचा तपशील: (तुम्हाला जी माहिती हवी आहे, ती स्पष्टपणे लिहा. उदा. कोणत्या कामाबद्दल माहिती हवी आहे, कोणत्या वर्षाची माहिती हवी आहे.)

   2. आवश्यक कागदपत्रे: (तुम्हाला कोणत्या कागदपत्रांची प्रत (copy) हवी आहे, त्याची यादी द्या.)

   3. अर्जदाराचे नाव:

   4. अर्जदाराचा पत्ता:

   5. अर्जदाराचा संपर्क क्रमांक:

   6. अर्जदाराची सही:

   मी माहिती अधिकार अधिनियम, 2005 च्या नियमांनुसार शुल्क भरण्यास तयार आहे.

   धन्यवाद!

   आपला विश्वासू,
   (सही)
   (तुमचे नाव)

4. शुल्क (Fees):

   माहिती अधिकार अर्जासाठी साधारणपणे 10 रुपये शुल्क असते. काही राज्यांमध्ये हे शुल्क वेगळे असू शकते. शुल्क तुम्ही डिमांड ड्राफ्ट (Demand Draft), पोस्टल ऑर्डर किंवा रोख स्वरूपात भरू शकता.

5. किती दिवसात माहिती मिळते:

   जन माहिती अधिकाऱ्याला अर्ज मिळाल्यापासून 30 दिवसांच्या आत माहिती देणे बंधनकारक आहे. जर माहिती तुमच्या जीविताशी संबंधित असेल, तर 48 तासांच्या आत माहिती देणे आवश्यक आहे.

6. जर माहिती वेळेवर नाही मिळाली तर:

   जर तुम्हाला 30 दिवसांच्या आत माहिती नाही मिळाली, तर तुम्ही प्रथम अपिलीय अधिकाऱ्याकडे (First Appellate Authority) अपील करू शकता.

टीप: अर्ज करण्यापूर्वी, संबंधित विभागाच्या नियमांनुसार शुल्क आणि अर्ज प्रक्रिया तपासून घ्या.