मुक्ती वेग म्हणजे काय?
पृथ्वीचा पृष्ठभागावरील मुक्तीवेग ११.१८६ किमी/से आहे.
कोणत्याही गोलाकार सममित खगोलीय वस्तुचा मुक्तिवेग काढण्यासाठी खालील सुत्र वापरतात:
जिथे,
G = गुरुत्वाकर्षणाचा स्थिरांक
M = ज्या वस्तूच्या गुरुत्वाकर्षणापासून मुक्ती हवी तिचे वस्तुमान (उ.दा. पृथ्वी)
r = केंद्रापासूनचे अंतर
मुक्ती वेग (Escape Velocity):
मुक्ती वेग म्हणजे तो किमान वेग आहे ज्या वेगाने एखादी वस्तू एखाद्या खगोलीय वस्तूच्या (उदा. ग्रह, तारा) गुरुत्वाकर्षणाच्या प्रभावातून बाहेर पडण्यासाठी फेकावी लागते.
Mufti Vega mhanaje to kimaan vega aahe jya vegane ekhadi vastu ekhadya khagoliya vastuchya (uda. grah, tara) gurutvakarshanachya prabhavatun baher padanyasathi fekavi lagate.
व्याख्या:
एखाद्या वस्तूने ठराविक उंचीवर पोहोचल्यावर परत खाली न येता, त्या खगोलीय वस्तूच्या गुरुत्वाकर्षणातून कायमचे बाहेर पडण्यासाठी आवश्यक असलेला वेग म्हणजे मुक्ती वेग.
Ekhadya vastune tharavik unchivar pahochalyavar parat khali n yeta, tya khagoliya vastuchya gurutvakarshanatun kayamche baher padanyasathi aavashyak aslela veg mhanje mukti veg.
मुक्ती वेगाचे सूत्र:
मुक्ती वेग (Ve) = √(2GM/R)
- G = गुरुत्वाकर्षण स्थिरांक (Gravitational Constant)
- M = खगोलीय वस्तूचे वस्तुमान (Mass of the celestial object)
- R = खगोलीय वस्तूची त्रिज्या (Radius of the celestial object)
पृथ्वीचा मुक्ती वेग:
पृथ्वीचा मुक्ती वेग सुमारे 11.2 किलोमीटर प्रति सेकंद आहे. याचा अर्थ असा की एखाद्या वस्तूला पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणातून बाहेर पडण्यासाठी 11.2 km/s वेगाने प्रक्षेपित करणे आवश्यक आहे.
Pruthvicha mukti veg sumare 11.2 kilometer prati second aahe. Yacha artha asa ki ekhadya vastula pruthvichya gurutvakarshanatun baher padanyasathi 11.2 km/s vegane prakshepit karane aavashyak aahe.
महत्व:
मुक्ती वेगाचा उपयोग उपग्रह (satellite), अवकाश यान (spacecraft) प्रक्षेपित करण्यासाठी होतो.
Mukti vegacha upayog upagrah (satellite), avakash yaan (spacecraft) prakshepit karanyasathi hoto.
अधिक माहितीसाठी: