2 उत्तरे
2
answers
अलीप्तवाद म्हणजे काय?
6
Answer link
अलिप्तता (अलिप्तवाद)हा शब्दप्रयोग सर्वप्रथम पंडित नेहरूंनी १९५४मध्ये कोलंबोतील एका भाषणात केला.
*अलिप्त म्हणजे वेगळे राहणे
आंतरराष्ट्रीय क्षेत्रात लष्करी स्वरुपाच्या व गटातटाच्या राजकारणापासून अलिप्त राहणे म्हणजे अलिप्ततावाद होय. ’होकारात्मक तटस्थता’ असा अलिप्ततेचा अर्थ लावता येईल. भारताचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू भारताच्या अलिप्ततावादाची धोरणाचे स्पष्टीकरण करताना म्हणतात की, “कोणत्याही राष्ट्राचे अंकित म्हणून न राहता, आम्ही एक स्वतंत्र राष्ट्र या नात्याने आंतरराष्ट्रीय परिषदांमध्ये भाग घेऊ; आम्ही सत्तागटाच्या राजकारणापासून अलिप्त राहू इच्छितो. अमेरिका, रशिया या महासत्तांच्या गटामध्ये सामील न होता जागतिक व्यासपीठावर भारतास सन्मानाचे स्थान मिळविता येईल.” ’अलिप्ततावादाचे उद्गाते’ असे नेहरूंना संबोधले जाते.
*अलिप्त म्हणजे वेगळे राहणे
आंतरराष्ट्रीय क्षेत्रात लष्करी स्वरुपाच्या व गटातटाच्या राजकारणापासून अलिप्त राहणे म्हणजे अलिप्ततावाद होय. ’होकारात्मक तटस्थता’ असा अलिप्ततेचा अर्थ लावता येईल. भारताचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू भारताच्या अलिप्ततावादाची धोरणाचे स्पष्टीकरण करताना म्हणतात की, “कोणत्याही राष्ट्राचे अंकित म्हणून न राहता, आम्ही एक स्वतंत्र राष्ट्र या नात्याने आंतरराष्ट्रीय परिषदांमध्ये भाग घेऊ; आम्ही सत्तागटाच्या राजकारणापासून अलिप्त राहू इच्छितो. अमेरिका, रशिया या महासत्तांच्या गटामध्ये सामील न होता जागतिक व्यासपीठावर भारतास सन्मानाचे स्थान मिळविता येईल.” ’अलिप्ततावादाचे उद्गाते’ असे नेहरूंना संबोधले जाते.
0
Answer link
अलिप्ततावाद म्हणजे शीतयुद्धाच्या काळात कोणत्याही गटात सामील न होता स्वतंत्र राहण्याचे धोरण. दुसऱ्या महायुद्धानंतर जग अमेरिका आणि सोव्हिएत युनियन या दोन महासत्तांमध्ये विभागले गेले होते. या दोन गटांमध्ये जगातील अनेक देश विभागले गेले, परंतु भारत, इजिप्त, युगोस्लाव्हिया आणि इंडोनेशिया यांसारख्या काही देशांनी कोणत्याही गटात सामील न होता स्वतंत्र राहण्याचा निर्णय घेतला. या धोरणालाच अलिप्ततावाद म्हणतात.
अलिप्ततावादाची उद्दिष्ट्ये:
- जागतिक शांतता आणि सुरक्षा जतन करणे.
- वसाहतवादाला विरोध करणे.
- राष्ट्रांचे सार्वभौमत्व आणि प्रादेशिक अखंडतेचे रक्षण करणे.
- निरस्त्रीकरणाला प्रोत्साहन देणे.
- आर्थिक विकास आणि सामाजिक न्यायाला प्रोत्साहन देणे.
भारताचे अलिप्ततावादी धोरण:
भारताचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी अलिप्ततावादाचे धोरण स्वीकारले. भारताने कोणत्याही लष्करी गटात सामील न होता स्वतंत्र परराष्ट्र धोरण ठेवले. भारताने नेहमीच जागतिक शांतता आणि सहकार्यावर भर दिला आहे.
अधिक माहितीसाठी, आपण विकिपीडिया (https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6) आणि इतर शैक्षणिक संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता.