छत्रपती राजर्षी शाहू महाराजांचा जन्म २६ जून
१८७४ रोजी कागलच्या जहागीरदार घाटगे
घराण्यातील जयसिंगराव आणि राधाबाई ह्या
दांपत्याच्या पोटी झाला. त्यांचे पूर्वाश्रमीचे नाव
यशवंतराव होते. चौथ्या शिवाजीं राजांच्या
अकाली निधनानंतर ते १७ मार्च १८८४ रोजी
कोल्हापूरच्या गादीवर दत्तक गेले.

१९१९ साली छत्रपती शाहू महाराजांच्या
सामाजिक कार्याचा गौरव म्हणून कानपूर येथे कुर्मी क्षत्रिय सभेने त्यांना ‘ राजर्षी‘ पदवी बहाल केली.

त्यांच्या कार्यामुळे दलित-पतितांचा उद्धारक,
रयतेचा राजा म्हणून त्यांची प्रतिमा जनसामान्यात निर्माण झाली. या राजाने अज्ञानी बहुजन समाजाला जागृत करण्याचे व्रत अखेरपर्यंत सांभाळले.

अखेरच्या दिवसांत द्वितीय चिरंजीव शिवाजी
यांच्या अपघाती निधनाने ते खचून गेले, तशातच मधुमेहाने ते ग्रासले होते. अखेर मुंबई येथे ६ मे १९२२ रोजी वयाच्या अवघ्या अठ्ठेचाळीसाव्या वर्षी हृदयविकाराने निधन झाले. त्यांच्यानंतर त्यांचे पुत्र
राजाराम महाराज कोल्हापूरच्या गादीवर आले.