• दरपत्रक प्रदर्शित करणे: प्रत्येक खाजगी दवाखान्यात तपासणी, उपचार आणि इतर सेवांचे दर दर्शनी भागात लावणे आवश्यक आहे. इंडियन मेडिकल असोसिएशन (IMA) च्या नियमांनुसार, डॉक्टरांनी त्यांच्या फी ची माहिती रुग्णांना देणे बंधनकारक आहे. IMA Official Website
• पावती देणे अनिवार्य: कोणताही दवाखाना किंवा डॉक्टर यांनी रुग्णांना केलेल्या उपचारांची पावती देणे अनिवार्य आहे. पावतीमध्ये दिलेली सेवा, शुल्क आणि वापरलेल्या औषधांची माहिती असणे आवश्यक आहे.
• तक्रार निवारण: जर कोणत्याही रुग्णालयाने जास्त शुल्क आकारले किंवा पावती देण्यास नकार दिला, तर त्याविरुद्ध ग्राहक न्यायालयात किंवा आरोग्य विभागात तक्रार दाखल करता येते.
• सरकारी योजना: सरकारने अनेक आरोग्य योजना सुरू केल्या आहेत, ज्यामुळे गरीब आणि गरजू लोकांना माफक दरात उपचार मिळू शकतात. या योजनांची माहिती घेऊन तुम्ही त्याचा लाभ घेऊ शकता. Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana (PMJAY)

याव्यतिरिक्त, काही स्वयंसेवी संस्था (NGOs) देखील आरोग्य क्षेत्रात काम करतात, ज्यांच्या मदतीने तुम्ही आपल्या हक्कासाठी आवाज उठवू शकता.

हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की, काहीवेळा विशेष उपचार किंवा शस्त्रक्रिया (surgery) खर्चिक असू शकतात, परंतु त्याची माहिती रुग्णांना आगाऊ देणे आवश्यक आहे. त्यामुळे, रुग्णांना उपचाराच्या खर्चाचा अंदाज येतो आणि ते त्यानुसार तयारी करू शकतात.

जर तुम्हाला कोणत्याही दवाखान्याविरुद्ध तक्रार करायची असेल, तर तुम्ही खालील ठिकाणी संपर्क साधू शकता:

• ग्राहक न्यायालय: येथे तुम्ही जास्त शुल्क आकारल्याबद्दल किंवा सेवेत त्रुटी आढळल्यास तक्रार करू शकता.
• आरोग्य विभाग: तुमच्या जिल्ह्यातील आरोग्य विभागात तुम्ही लेखी तक्रार दाखल करू शकता.