हडप्पा संस्कृती (इ.स.पू. ३३००-१७००) ही जगातील सर्वात प्राचीन संस्कृतींपैकी एक आहे. या संस्कृतीला सिंधू संस्कृती म्हणूनही ओळखले जाते, कारण या संस्कृतीचे अवशेष सिंधू नदीच्या खोऱ्यात मोठ्या प्रमाणावर सापडले आहेत.

हडप्पा संस्कृतीबद्दल काही महत्त्वाच्या गोष्टी:

• शोध: दयाराम साहनी यांनी 1921 मध्ये हडप्पा येथे या संस्कृतीचा शोध लावला. त्यानंतर, राखालदास बॅनर्जी यांनी 1922 मध्ये मोहेंजोदडो येथे उत्खनन केले आणि या संस्कृतीची व्याप्ती समोर आली.
  Wikipedia
• विस्तार: ही संस्कृती सिंधू नदीच्या खोऱ्यात विकसित झाली आणि तिची शहरे आजच्या पाकिस्तान आणि उत्तर-पश्चिम भारतात पसरलेली होती. हडप्पा, मोहेंजोदडो, लोथल, धोलावीरा, कालीबंगा आणि राखीगढी ही प्रमुख शहरे होती.
• नगर रचना: हडप्पा संस्कृतीतील शहरे उत्कृष्ट नगर नियोजनाचा नमुना होती. शहरांमध्ये रुंद रस्ते, व्यवस्थित बांधलेली घरे आणि सांडपाण्याची उत्तम व्यवस्था होती. घरे भाजलेल्या विटांनी बांधलेली होती आणि ती एक किंवा दोन मजली असत.
• अर्थव्यवस्था: या संस्कृतीतील लोकांचा प्रमुख व्यवसाय शेती होता. ते गहू, जव, कापूस आणि इतर पिके पिकवत असत. यासोबतच ते व्यापार आणि पशुपालन देखील करत असत.
• कला आणि हस्तकला: हडप्पा संस्कृतीतील लोक कला आणि हस्तकला मध्ये निपुण होते. त्यांनी मातीची भांडी, खेळणी, मूर्ती आणि विविध प्रकारचे दागिने बनवले. त्यांच्या कलाकृतींमध्ये प्राण्यांची चित्रे आणि धार्मिक चिन्हे आढळतात.
• लिपी: हडप्पा संस्कृतीतील लोकांची स्वतःची लिपी होती, जी अजूनपर्यंत वाचण्यात आलेली नाही. ती लिपी चित्रांवर आधारित होती, असे मानले जाते.
• सामाजिक जीवन: हडप्पा संस्कृतीतील लोकांचे सामाजिक जीवन व्यवस्थित होते. समाज वेगवेगळ्या वर्गांमध्ये विभागलेला होता. लोकांमध्ये समानता आणि सहकार्य होते.
• धार्मिक जीवन: हडप्पा संस्कृतीतील लोक मातृदेवीची आणि पशुपती (शिवा)ची पूजा करत असत. ते निसर्गाचीही पूजा करत असत आणि त्यांना धार्मिक विधींचे महत्त्व होते.
• ऱ्हास: हडप्पा संस्कृतीचा ऱ्हास कसा झाला, याबद्दल अनेक मतभेद आहेत. काही लोकांच्या मते, जलवायु बदल, नद्यांचे मार्ग बदलणे किंवा बाह्य आक्रमण हे ऱ्हासाचे कारण असू शकतात.

हडप्पा संस्कृती ही प्राचीन जगातील एक महत्त्वपूर्ण संस्कृती होती. या संस्कृतीने मानवी इतिहासाला एक नवीन दिशा दिली.