Topic icon

पतसंस्था

0
पतसंस्था चालू करण्यासाठी काय करावे लागेल?

पतसंस्था (PatSanstha) सुरू करण्यासाठी खालील गोष्टी करणे आवश्यक आहे:

1. संस्थेची नोंदणी (Registration of Society):
  • महाराष्ट्र सहकारी संस्था अधिनियम १९६० (Maharashtra Cooperative Societies Act, 1960) अंतर्गत संस्थेची नोंदणी करावी लागते. अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
  • नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवावी लागतात.
2. संस्थेचे उपनियम (By-laws of the Society):
  • संस्थेचे उपनियम तयार करणे आवश्यक आहे. यामध्ये संस्थेचे नाव, उद्दिष्ट्ये, कार्यक्षेत्र, सदस्यत्व, व्यवस्थापन समिती, निधी उभारणी, कर्ज वाटप आणि नियम व अटी नमूद केलेल्या असाव्यात.
3. सदस्यांची निवड (Selection of Members):
  • संस्थेसाठी सदस्य निवडणे आवश्यक आहे. सदस्य संस्थेचे भागधारक असतात.
4. भागभांडवल (Share Capital):
  • संस्थेसाठी आवश्यक भागभांडवल जमा करणे आवश्यक आहे. भागभांडवलावर संस्थेचा आर्थिक आधार अवलंबून असतो.
5. कार्यालय (Office):
  • संस्थेसाठी कार्यालय असणे आवश्यक आहे. ज्यात संस्थेचे कामकाज चालते.
6. कर्मचारी (Employees):
  • संस्थेचा कारभार चालवण्यासाठी योग्य कर्मचाऱ्यांची निवड करणे आवश्यक आहे.
7. संस्थेचे ऑडिट (Audit of the Society):
  • नियमनुसार संस्थेचे ऑडिट करणे आवश्यक आहे.
8. इतर कायदेशीर आवश्यकता (Other Legal Requirements):
  • संस्थेशी संबंधित इतर कायदेशीर आवश्यकतांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे.

हे सर्व मुद्दे तुम्हाला पतसंस्था सुरू करण्यासाठी मदत करतील. अधिक माहितीसाठी तुम्ही सहकारी संस्थेच्या निबंधक कार्यालयाशी संपर्क साधावा.

उत्तर लिहिले · 21/3/2025
कर्म · 980
0
पतसंस्थेमध्ये आपण पैसे कसे कमवू शकतो किंवा पतसंस्था नेमकी कशी काम करते?
पतसंस्थेमध्ये आपण खालील प्रकारे पैसे कमवू शकता किंवा पतसंस्था खालीलप्रमाणे काम करते:

पतसंस्थेची कार्यप्रणाली:

  1. सदस्यत्व (Membership):

    • पतसंस्थेमध्ये सभासद होऊन, तुम्ही संस्थेच्या कार्यात सहभागी होऊ शकता.
    • सभासद होण्यासाठी काही शुल्क असते.

  2. ठेवी स्वीकारणे:

    • पतसंस्था आपल्या सभासदांकडून वेगवेगळ्या प्रकारच्या ठेवी स्वीकारते, जसे की बचत खाते, मुदत ठेव (Fixed Deposit), इत्यादी.
    • या ठेवी स्वीकारून, त्यावर आकर्षक व्याज दिले जाते.

  3. कर्ज देणे:

    • पतसंस्था आपल्या सभासदांना गरजेनुसार कर्ज देते. हे कर्ज गृहकर्ज, वाहन कर्ज, वैयक्तिक कर्ज अशा विविध प्रकारांमध्ये दिले जाते.
    • कर्जावर व्याज आकारले जाते, आणि ते संस्थेच्या उत्पन्नाचे मुख्य साधन असते.

  4. गुंतवणूक:

    • पतसंस्था आपल्याकडील अतिरिक्त निधी योग्य ठिकाणी गुंतवते, जसे की सरकारी रोखे, बँकांमध्ये ठेवी, इत्यादी.
    • या गुंतवणुकीतून मिळणारे उत्पन्न संस्थेच्या नफ्यात भर घालते.

  5. इतर सेवा:

    • काही पतसंस्था सभासदांना लॉकर सुविधा, विमा योजना, इत्यादी सेवा पुरवतात, ज्यामुळे संस्थेचे उत्पन्न वाढते.

पैसे कमवण्याचे मार्ग:

  1. ठेवी (Deposits):

    • पतसंस्थेत मुदत ठेव ठेवून तुम्ही ठराविक व्याज मिळवू शकता.

  2. लाभांश (Dividend):

    • जर तुम्ही संस्थेचे सभासद असाल, तर संस्थेच्या नफ्यातून तुम्हाला लाभांश मिळू शकतो.

  3. नोकरी:

    • पतसंस्थेत विविध पदांवर नोकरी करून तुम्ही नियमित उत्पन्न मिळवू शकता.

अधिक माहितीसाठी, तुम्ही खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

  1. महाराष्ट्र राज्य सहकारी संस्था (Maharashtra State Cooperative Societies): sahakarayukta.maharashtra.gov.in

उत्तर लिहिले · 21/3/2025
कर्म · 980
0
पतसंस्था कशी सुरू करावी?
sure, here's information about how to start a credit society in Marathi:

पतसंस्था सुरू करण्यासाठी खालील गोष्टी करणे आवश्यक आहे:

1. तयारी:
  • व्यवसाय योजना (Business plan): पतसंस्थेचा उद्देश, कार्यक्षेत्र, सदस्य संख्या, निधी उभारणी आणि कर्ज वाटपाचे धोरण कसे असेल ह्याची माहिती तयार करावी.
  • भांडवल (Capital): संस्थेसाठी आवश्यक असलेले भांडवल जमा करण्याची तयारी करावी.
  • जागा (Premises): संस्थेचे कार्यालय (office) सुरू करण्यासाठी योग्य जागेची निवड करावी.
2. नोंदणी (Registration):
  • संस्था नोंदणी अधिनियम (Societies Registration Act, 1860): या कायद्यानुसार संस्थेची नोंदणी सहकार निबंधक (Registrar of Cooperative Societies) कार्यालयात करावी लागते.
  • आवश्यक कागदपत्रे (Documents): नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे जमा करावी लागतात, जसे की संस्थेचे नाव, सदस्यांची माहिती, संस्थेचा पत्ता, नियम व अटी.
3. परवानग्या (Permissions):
  • रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (Reserve Bank of India - RBI): काही विशिष्ट प्रकारच्या पतसंस्थांना आरबीआयची परवानगी घेणे आवश्यक असते.
  • इतर परवानग्या: राज्य सरकार आणि इतर संबंधित विभागांकडून आवश्यक परवानग्या मिळवाव्या लागतात.
4. कामकाज सुरू करणे:
  • सदस्य नोंदणी (Member registration): जास्तीत जास्त सदस्यांची नोंदणी करावी.
  • ठेवी स्वीकारणे (Accepting deposits): सदस्यांकडून ठेवी स्वीकारण्यास सुरुवात करावी.
  • कर्ज वाटप (Loan disbursement): नियमांनुसार सदस्यांना कर्ज वाटप करावे.
5. नियम व अटी (Rules and regulations):
  • संस्थेचे नियम व अटी तयार करा आणि त्याचे पालन करा.
  • वेळोवेळी संस्थेच्या नियमांचे आणि कायद्यांचे पालन करणे आवश्यक आहे.

अधिक माहितीसाठी, तुम्ही सहकार निबंधक कार्यालयाशी संपर्क साधू शकता.

accuracy=90
उत्तर लिहिले · 20/3/2025
कर्म · 980
0
पतसंस्थेचे विविध नियम व कायदे सांगा?

मला तुमच्या प्रश्नाची जाणीव आहे, परंतु मला नक्की कशाबद्दल माहिती हवी आहे, हे स्पष्ट होत नाही आहे. 'पतसंस्थेचे विविध नियम व कायदे' याबद्दल तुम्हाला नेमकी कोणती माहिती हवी आहे?

उदाहरणार्थ, तुम्हाला खालीलपैकी कोणत्या गोष्टींविषयी माहिती हवी आहे का:

  • नोंदणी आणि कामकाज: पतसंस्थेची नोंदणी कशी करतात आणि त्याचे कामकाज कसे चालते?
  • सदस्यता आणि अधिकार: पतसंस्थेचे सदस्य कोण होऊ शकतात आणि त्यांचे अधिकार काय असतात?
  • कर्ज आणि गुंतवणूक: पतसंस्था कर्ज कसे देतात आणि त्यांची गुंतवणूक धोरणे काय असतात?
  • लेखा परीक्षण आणि नियमपालन: पतसंस्थेचे लेखा परीक्षण कसे होते आणि त्यांनी कोणत्या नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे?

कृपया तुमचा प्रश्न अधिक स्पष्ट करा जेणेकरून मी तुम्हाला योग्य माहिती देऊ शकेन.

.

उत्तर लिहिले · 19/3/2025
कर्म · 980
0
मला पतसंस्था ग्रामीण भागात सुरू करायची आहे, या संबंधी मार्गदर्शन करावे?

तुम्ही ग्रामीण भागात पतसंस्था सुरू करू इच्छित आहात, ही चांगली गोष्ट आहे. पतसंस्था सुरू करण्यासाठी तुम्हाला अनेक गोष्टींची माहिती असणे आवश्यक आहे. त्यापैकी काही महत्त्वाच्या गोष्टी खालीलप्रमाणे:

1. संस्थेची नोंदणी:

महाराष्ट्र सहकारी संस्था अधिनियम 1960 (Maharashtra Cooperative Societies Act, 1960) आणि त्या अंतर्गत असलेले नियम 1961 नुसार तुम्हाला तुमच्या पतसंस्थेची नोंदणी करावी लागेल.

  • नोंदणी कुठे करावी: जिल्हा उपनिबंधक, सहकारी संस्था (District Deputy Registrar, Cooperative Societies) यांच्या कार्यालयात नोंदणी करता येते.
  • आवश्यक कागदपत्रे: संस्थेचे उपविधी (Bye-laws), सदस्यांची यादी,Form A अर्ज आणि आवश्यक शुल्क.
2. संस्थेचे उपविधी (Bye-laws):

उपविधी म्हणजे संस्थेचे नियम आणि मार्गदर्शक तत्त्वे. हे संस्थेचे कामकाज कसे चालेल, सदस्यांचे अधिकार आणि कर्तव्ये काय असतील, हे सर्व ठरवतात. उपविधी तयार करताना खालील गोष्टी विचारात घ्या:

  • संस्थेचे नाव आणि पत्ता.
  • उद्देश (ग्रामीण भागातील लोकांना आर्थिक मदत करणे).
  • सदस्यता पात्रता आणि प्रवेश प्रक्रिया.
  • संचालक मंडळाची निवड आणि अधिकार.
  • सभांचे आयोजन आणि निर्णय प्रक्रिया.
  • निधी व्यवस्थापन आणि कर्ज वाटपाचे नियम.
3. भांडवल उभारणी:

पतसंस्थेसाठी पुरेसे भांडवल असणे आवश्यक आहे. भागभांडवल (Share Capital) आणि ठेवींच्या (Deposits) माध्यमातून तुम्ही भांडवल उभारू शकता.

  • भागभांडवल: सदस्यांकडून भागभांडवल जमा करणे.
  • ठेवी: विविध प्रकारच्या ठेवी स्वीकारणे (बचत खाते, मुदत ठेव योजना).
4. कर्ज वाटप:

कर्ज वाटप करताना विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. कर्जाची परतफेड करण्याची क्षमता तपासूनच कर्ज द्यावे.

  • कर्जाचे प्रकार (शेतकर्‍यांसाठी, लहान उद्योगांसाठी).
  • कर्जावरील व्याज दर आणि परतफेडचे नियम.
  • कर्जदारांकडून तारण (Collateral) घेणे.
5. व्यवस्थापन:

पतसंस्थेचे कामकाज व्यवस्थित चालवण्यासाठी एक सक्षम संचालक मंडळ (Board of Directors) असणे आवश्यक आहे.

  • संचालक मंडळ: सदस्यांमधून निवडलेले संचालक मंडळ.
  • अधिकारी: व्यवस्थापक (Manager), लेखापाल (Accountant) आणि इतर कर्मचारी.
6. नियम आणि कायदे:

पतसंस्थेवर खालील कायद्यांचे आणि नियमांचे पालन करणे बंधनकारक आहे:

  • महाराष्ट्र सहकारी संस्था अधिनियम, 1960
  • बँकिंग नियमन कायदा, 1949 (Banking Regulation Act, 1949)
  • भारतीय रिझर्व्ह बँक (Reserve Bank of India) वेळोवेळी काढत असलेले नियम आणि मार्गदर्शक सूचना.
टीप: पतसंस्था सुरू करण्यापूर्वी, या क्षेत्रातील जाणकार व्यक्तीचा सल्ला घेणे तुमच्यासाठी फायदेशीर ठरू शकते.

Disclaimer: मी दिलेली माहिती केवळ मार्गदर्शक आहे. पतसंस्था सुरू करण्यापूर्वी सर्व कायदेशीर आणि नियामक आवश्यकता पूर्ण करा.

उत्तर लिहिले · 18/3/2025
कर्म · 980
5
जर पतसंस्था सोसायटी बरखास्त झाली, तर गंगाजळीबद्दल काय नियम असतो? ती कोणी घ्यायला पाहिजे?
⚀सार्वजनिकरित्या ठेवी गोळा करण्याची परवानगी फारच थोड्या आस्थापनांना दिली गेली आहे. ज्यातपतसंस्था, सहकारी बँकांसह, वाणिज्य बँका तसेच रिझव्‌र्ह बँकेकडून ठेवी गोळा करण्यासाठी वैध नोंदणी प्रमाणपत्रधारक बिगर बँकिंग वित्तीय संस्था (एनबीएफसी)यांचा प्रामुख्याने समावेश आहे. सर्वच एनबीएफसींना ठेवी गोळा करण्याची परवानागी नाही आणि परवानगी असलेल्या एनबीएफसीची यादी रिझव्‌र्ह बँकेच्या वेबस्थळावर (www.rbi.org.in) उपलब्धआहे. या व्यतिरिक्त गृह वित्त संस्थांना (एचएफसी) ठेवी गोळा करता येतात आणि त्यांचे नियमन नॅशनल हाऊसिंग बँकेकडून केले जाते. शिवाय, निर्मिती, बांधकाम, पायाभूत विकास वगरे क्षेत्रात कार्यरत बिगर-बँक, बिगर-वित्त कंपन्यांची एक वर्गवारी आहे, ज्या कंपनी कायदा, १९५६ नुसार नोंदणीकृत आणि ठेवी गोळा करण्याची क्रियेसंदर्भात त्यांचे नियमन कंपनी व्यवहार मंत्रालयाकडून (एमसीए) केले जाते.सुरक्षितता व तरलता पैलूबँकांच्या मुदत ठेवींबाबत एक विशिष्ट प्रमाणात सुरक्षिततता असते. प्रत्येक खातेदाराच्या १ लाख रुपयांपर्यंत रकमेच्या ठेवी या रिझव्‌र्ह बँकेच्या ठेवी विमा आणि पत हमी महामंडळाकडून सुरक्षित असतात. अर्थात कुणा व्यक्तीची ठेवींची मुद्दल ५ लाख रुपये असेल आणि जर बँकेचे दिवाळे निघाले तर त्यातील १ लाख रुपये विम्याने संरक्षित असतात. वरचे ४ लाख रु. आणि ठेवींवरील व्याज रकमेचे नुकसान मात्र त्या व्यक्तीला सोसावे लागेल. कंपनीच्या ठेवी जर कंपनी कायदा, १९५६ च्या कलम ५८ ए अन्वये गोळा केल्या जात असल्या तरी त्यांना कसलेही विम्याचे संरक्षण नसते. बँकांच्या मुदत ठेवी आणि कंपनी ठेवींमधील आणखी एक फरक हा की, बँकांच्या ठेवी सहजपणे मोडता येतात.ठेवी स्वीकारणाऱ्या एनबीएफसींना त्यांच्या ठेवींदारांना कमाल किती व्याज देता येईल याचे नियमन रिझव्‌र्ह बँकेद्वारे केले जाते. त्यामुळे गुंतवणूक करताना व्याजदरातील तफावत हा स्वाभाविक महत्त्वाचा घटक ठरतो. तथापि कंपनीठेव योजना या असुरक्षित (unsecured) गुंतवणूक वर्गवारीत मोडणाऱ्या आहेत.
☙ पतसंस्था जर काही कारणाने बौड़ली तर सहकार खाते गंगाजळी वर निंयत्रण ठेवते.
उत्तर लिहिले · 23/4/2017
कर्म · 333535
5
मला नवीन ग्रामीण नागरी पतसंस्था टाकायची आहे, सुरुवातीला भाग भांडवल किती लागेल?
संस्था रजिस्ट्रेशन / नवीन संस्था सुरु करणे

सेवाभावी संस्था / मंडळ / शैक्षणिक मंडळ / गरम विकास मंडल अथवा संस्था सुरु करावयाची असल्यास जिल्हा पातळीवर धर्मदायुक्त कार्यालयात संबंधित संस्थेची नोंदणी करून प्रमाणपत्र मिळवणे आवश्यक असते.

संस्था नोंदणी करिता सादर करावयाची कागदपत्रे

१.ज्ञापन / विधानपत्र /मेमोरेंडम ऑफ असोसिएशन

२.नियम व नियमावलीची सत्य प्रत

३.संस्था नोंदणी बाबत कार्यकारी मंडलाच्या सर्व सभासदांचे समंती पत्र

४.सर्व सभासदांच्या सहीनिशी अधिकारीपत्र

५.संस्थेच्या पत्त्याबाबत व मालमत्ते बाबतचे अध्यक्ष किंवा सेक्रेटरी यांचे प्रतिज्ञापत्र

रु.१०० व कोर्ट फी स्टॅम्प ५ रु.सह.

६.अनुसूची एक नियम ७,अनुसूची दोन नियम ८,अनुसूची सहा नियम १५.

७.समंतीपत्र व हमीपत्र

८.संस्था स्थापनेची ठराविक प्रत

९.प्रथम कार्यकारिणीची यादी

१०.संस्थेच्या जागेबाबत जागा मालकाचे नाहरकत प्रमाणपत्र.

११.सर्व सभासदांचे ओळखपत्र व पत्त्याचा पुरावा.

महत्वाच्या बाबी :-

जी संस्था सुरु करावयाची आहे तीचे नाव इतर संस्थेच्या नावाप्रमाणे नसावे.संस्थेच्या जर व्यक्तीचे किंवा घराण्याचे नाव द्यावयाचे असल्यास त्यांच्या कुटुंबाचे अथवा वारसांचे संस्थेला नाव ण देण्याबाबतचे ना हरकत प्रमाणपत्र व नाव देण्यास समंती पत्र घेणे आवश्यक आहे.संस्थेचे व्यवस्थापकीय मंडळ यांचे वय १८ वर्षे पूर्ण असावे.व्यवस्थापक / सदस्यांची संख्या विषम असावी उदा.७,९,११.संस्था स्थापने नंतर संस्थेच्या नावाने राष्ट्रीयकृत बँकेत खाते सुरु करावे.जास्तीत जास्त व्यवहार चेकने करावा.दरवर्षी संस्थेचे ऑडित करून घ्यावे.शासकीय योजना / नविन शाळा / प्रकल्प यात संस्थेला योगदान देण्यासाठी किंवा कामे घेण्यासाठी संस्थेचे किमान ३ ऑडित लागतात.

पतसंस्था रजिस्ट्रेशन / नवीन पतसंस्था सुरु करणे.

सहकारी पतसंस्था,मर्यादित पतसंस्था ,बिगरशेती पतसंस्था,महिलांची पतसंस्था,शहरी,ग्रामीण,विशिष्ठ सेवकांची नवीन पतसंस्था सुरु करावयाची असल्यास सहायक निबंधक यांच्या कार्यालयात प्रस्ताव सादर करून सुरु करता येते.यासाठी पतसंस्थेच्या प्रकारानुसार किमान सभासद संस्था व पतसंस्था सुरु करण्यासाठी लागणारे भाग भांडवल त्या सभासदांकडून गोळा करावे लागतात.

नवीन व शहरी / नागरी व ग्रामीण पतसंस्था सुरु करावयाची असल्यास सभासदांची मर्यादा व किमान भागभांडवल पात्रता:-

प्रकार                कार्यक्षेत्र    किमान सदस्य  भागभांडवल

महानगरपालिका  एक वार्ड             २५००     २० लाख
नगरपालिका       १ते२ वार्ड            २५००     १० लाख
ग्रामीण               एक गाव              १०००     ४ लाख
दुर्बल घटकांसाठी एक वार्ड/गाव         २००      १ लाख
उत्तर लिहिले · 23/5/2018
कर्म · 5605