अपंगत्व
1
Answer link
तुमच्या प्रश्नानुसार, एका व्यक्तीला जन्मजात पोलिओमुळे उजव्या पायाच्या घोट्यामध्येNormal disability आहे. त्यांनी सरकारी नोकरी खुल्या (Open) संवर्गातून मिळवली आहे आणि 1 वर्ष 3 महिने 13 दिवस सेवा पूर्ण झाल्यावर अपंगत्वाचे प्रमाणपत्र सादर केले आहे. या परिस्थितीत कायदेशीर कारवाई काय होऊ शकते, हे काही विशिष्ट नियमांनुसार ठरते.
कारवाई आणि नियम:
- अपंगत्व कायदा 2016 (Disability Act 2016): या कायद्यानुसार, जर एखाद्या व्यक्तीने अपंगत्वाचा खोटा दावा करून नोकरी मिळवली, तर त्याच्यावर कारवाई होऊ शकते.
- नोकरीच्या शर्ती व नियम (Service Rules): सरकारी नोकरीच्या नियमांनुसार, जरdocument submission मध्ये काही चुकीची माहिती आढळली, तर कर्मचाऱ्याला नोकरीवरून काढले जाऊ शकते किंवा इतर disciplinary actions घेतल्या जाऊ शकतात.
- फसवणूक (Fraud): जर हे सिद्ध झाले की व्यक्तीने जाणीवपूर्वक माहिती लपवून नोकरी मिळवली, तर त्यांच्यावर फसवणुकीचा आरोप लावण्यात येऊ शकतो.
या प्रकरणात काय होऊ शकते:
- पडताळणी (Verification): सर्वप्रथम, सादर केलेल्या अपंगत्व प्रमाणपत्राची पडताळणी केली जाईल. जर प्रमाणपत्र योग्य असेल, तर पुढील कार्यवाही केली जाईल.
- विभागीय चौकशी (Departmental Inquiry): Authorities या प्रकरणाची विभागीय चौकशी करू शकतात. चौकशीमध्ये, व्यक्तीने अपंगत्वाची माहिती का लपवली आणि याचा उद्देश काय होता, हे तपासले जाईल.
- कारवाई (Action): चौकशीच्या अहवालावर आधारित, Authorities पुढील निर्णय घेतील. यामध्ये नोकरीवरून काढणे, पदावनती (Demotion), किंवा इतर कोणतीही disciplinary action घेतली जाऊ शकते.
निकर्ष (Conclusion):
या प्रकरणात, Authorities अपंगत्व प्रमाणपत्र आणि इतर संबंधित कागदपत्रांची तपासणी करतील. चौकशीमध्ये जर असे आढळले की व्यक्तीने माहिती लपवून ठेवली होती, तर त्यांच्यावर नियमानुसार कारवाई होऊ शकते.
अधिक माहितीसाठी:
- अपंग व्यक्ती अधिकार अधिनियम, २०१६:https://legislative.gov.in/sites/default/files/A2016-49.pdf
0
Answer link
माझ्या माहितीप्रमाणे,
कारण
शारीरिक अक्षमता 40% पर्यंत असते, तर
त्याला दिव्यांग श्रेणीत शासकीय सेवेत अथवा शासकीय कामात वेगळी आरक्षित जागा किंवा लाभ मिळतो.
या प्रश्नाचे उत्तर अद्याप लिहिलेले नाही
0
Answer link
अस्थिव्यंग, अंध, मणक्याचा विकार, आणि कर्णबधीर हे सर्व दिव्यांगतेचे प्रकार आहेत. त्यामुळे यापैकी कोणताही पर्याय 'दिव्यांग प्रकार होऊ शकत नाही' या प्रश्नाचे उत्तर नाही.
हे सर्व शारीरिक अक्षमतांचे प्रकार आहेत आणि त्यांना दिव्यांगता मानली जाते.
0
Answer link
दिव्यांगांचे (अपंगत्वाचे) विविध प्रकार आहेत आणि प्रत्येक प्रकाराची ओळख पटवण्यासाठी काही विशिष्ट पडताळणी प्रक्रिया आहेत. खाली दिव्यांगांचे काही मुख्य प्रकार आणि त्यापैकी एका प्रकाराच्या पडताळणीबद्दल माहिती दिली आहे:
दिव्यांगांचे प्रकार:
-
दृष्टि दिव्यांग (Visual Impairment):
- यामध्ये अंधत्व (Blindness) आणि कमी दृष्टी (Low Vision) यांचा समावेश होतो.
-
श्रवण दिव्यांग (Hearing Impairment):
- बहिरेपणा (Deafness) आणि कमी ऐकू येणे (Hard of Hearing) अशा दोन प्रकारात विभागणी.
-
अस्थि दिव्यांग (Locomotor Disability):
- हाडे, सांधे आणि स्नायूंच्या कार्यामध्ये अडचणी येणे, ज्यामुळे शारीरिक हालचालींमध्ये मर्यादा येतात.
-
मानसिक दिव्यांग (Intellectual Disability):
- यामध्ये शिकण्याची क्षमता कमी असणे, आकलन क्षमता कमी असणे अशा समस्या येतात.
-
मानसिक रुग्णता (Mental Illness):
- schizophrenia, mood disorders and anxiety disorders या सारख्या मानसिक आरोग्याच्या समस्यांचा समावेश होतो.
-
वाचा व भाषा दिव्यांग (Speech and Language Disability):
- बोलण्यात आणि भाषा समजून घेण्यात अडचण येणे.
-
கற்றல் குறைபாடு (Learning Disability):
- वाचायला, लिहायला किंवा गणितीय क्रिया करायला लागणाऱ्या अडचणी.
-
स्वलीनता (Autism Spectrum Disorder):
- सामाजिक संवाद आणि वर्तणुकीशी संबंधित समस्या.
-
बहुविध दिव्यांगता (Multiple Disabilities):
- एकापेक्षा जास्त प्रकारच्या दिव्यांगाचा समावेश.
अस्थि दिव्यांग - पडताळणी प्रक्रिया
पडताळणी: अस्थि दिव्यांग (Locomotor Disability) ओळखण्यासाठी खालील प्रक्रिया वापरल्या जातात:
-
वैद्यकीय तपासणी:
- ऑर्थोपेडिक सर्जन (Orthopedic Surgeon): हाडांचे डॉक्टर शारीरिक तपासणी करतात. शारीरिक हालचाली, सांध्यांची तपासणी, स्नायूंची ताकद आणि मणक्याची तपासणी करतात.
- न्यूरोलॉजिस्ट (Neurologist): मज्जासंस्थेशी संबंधित तपासणी करतात.
-
नैदानिक चाचण्या (Diagnostic Tests):
- एक्स-रे (X-ray): हाडांची रचना आणि सांध्यांची स्थिती तपासण्यासाठी एक्स-रे काढले जातात.
- एमआरआय (MRI): स्नायू, मज्जारज्जू (spinal cord) आणि सांध्यांची अधिक माहिती मिळवण्यासाठी एमआरआय चाचणी करतात.
- सीटी स्कॅन (CT Scan): हाडांच्या फ्रॅक्चर (fracture) आणि इतर समस्यांसाठी सीटी स्कॅन उपयुक्त आहे.
- इलेक्ट्रोमायोग्राफी (EMG): स्नायू आणि नसांच्या कार्याचे मूल्यांकन करण्यासाठी ईएमजी चाचणी करतात.
-
कार्यात्मक मूल्यांकन (Functional Assessment):
- शारीरिक थेरपिस्ट (Physical Therapist): शारीरिक थेरपिस्ट रुग्णाच्या हालचालींचे निरीक्षण करतात. उठणे, बसणे, चालणे आणि इतर शारीरिक क्रियांचे मूल्यांकन करतात.
- व्यावसायिक थेरपिस्ट (Occupational Therapist): दैनंदिन जीवनातील कामे करण्याची क्षमता तपासतात. उदाहरणार्थ, कपडे घालणे, खाणे, इत्यादी.
पडताळणी दरम्यान विचारात घेतले जाणारे घटक:
- व्यक्तीची शारीरिक क्षमता आणि मर्यादा.
- दैनंदिन जीवनातील कामांवर होणारा परिणाम.
- नैदानिक चाचण्यांचे निष्कर्ष.
- डॉक्टरांचे आणि तज्ञांचे मत.
अपंगत्वाचे प्रमाणपत्र (Disability Certificate) मिळवण्यासाठी, सरकारद्वारे प्रमाणित असलेल्या वैद्यकीय अधिकाऱ्यांकडून मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे.
टीप: ही माहिती केवळ सामान्य माहितीसाठी आहे. अचूक माहितीसाठी आणि मार्गदर्शनासाठी तज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
1
Answer link
दिव्यांगाचे प्रकार स्पष्ट करून कोणताही एक प्रकार ओळखण्यासाठी पडताळणी सूची तयार करा:
**दिव्यांगाचे प्रकार:**
दिव्यांग व्यक्ती हक्क अधिनियम, २०१६ नुसार, दिव्यांगत्वाचे खालील २१ प्रकार आहेत:
1. **अंधत्व:** कोणतीही व्यक्ती अजिबात पाहू शकत नसेल, तर त्याला अंधत्व म्हणतात.
2. **कमी दृष्टी:** ज्या व्यक्तीला चष्मा वापरूनही व्यवस्थित दिसत नाही, अशा व्यक्तीला कमी दृष्टी आहे असे म्हटले जाते.
3. **कर्णबधिरता:** ज्या व्यक्तीला अजिबात ऐकू येत नाही, त्या व्यक्तीला कर्णबधिर म्हणतात.
4. **श्रवण बाधित:** ज्या व्यक्तीला कमी ऐकू येते, त्या व्यक्तीला श्रवण बाधित म्हणतात.
5. **लोकोमोटर दिव्यांगता:** हाडे, सांधे आणि स्नायूंच्या समस्यांमुळे ज्या व्यक्तीच्या हालचालींवर मर्यादा येतात, त्यांना लोकोमोटर दिव्यांगता आहे असे म्हटले जाते.
6. **कुष्ठरोग मुक्त व्यक्ती:** कुष्ठरोगानंतर ज्या व्यक्ती बऱ्या झाल्या आहेत, परंतु त्यांना काही शारीरिक समस्या आहेत, त्यांना या श्रेणीत समाविष्ट केले जाते.
7. ** cerebral palsy ( मेंदूचा पक्षाघात):** मेंदूच्या Damage मुळे शरीराच्या हालचालींवर नियंत्रण ठेवता न येणे.
8. **बौद्धिक दिव्यांगता:** ज्या व्यक्तींची बुद्धी सामान्य लोकांपेक्षा कमी असते, त्यांना बौद्धिक दिव्यांगता आहे असे म्हटले जाते.
9. **Specific Learning Disabilities ( विशिष्ट शिक्षण अक्षमता):** वाचन, लेखन किंवा गणित शिकण्यात अडचण येणे.
10. **Autism Spectrum Disorder ( स्वमग्नता):** सामाजिक संवाद आणि वर्तनात अडचणी येणे.
11. **Multiple Disabilities ( बहुविकलांगता):** एकापेक्षा जास्त दिव्यांगता असणे.
12. **Speech and Language Disability ( वाचा व भाषा अक्षमता):** बोलण्यात आणि भाषा समजून घेण्यात अडचण येणे.
13. **Thalassemia ( थॅलेसेमिया):** रक्ताशी संबंधित आजार.
14. **Hemophilia ( हीमोफिलिया):** रक्ताशी संबंधित आजार, ज्यात रक्त गोठण्यास वेळ लागतो.
15. **Sickle Cell Disease ( सिकल सेल रोग):** रक्ताशी संबंधित आजार, ज्यात लाल रक्तपेशींचा आकार बदलतो.
16. **Multiple Sclerosis ( मल्टिपल स्क्लेरोसिस):** मेंदू आणि spinal cord ला प्रभावित करणारा आजार.
17. **Parkinson’s disease ( पार्किन्सन रोग):** मेंदूतील पेशींवर परिणाम करणारा आजार, ज्यामुळे कंपवात होतो.
18. **Acid Attack Victims ( ॲसिड हल्लाग्रस्त):** ॲसिड हल्ल्यात बळी पडलेल्या व्यक्ती.
19. **Dwarfism ( बुटकेपणा):** ज्या व्यक्तींची उंची कमी असते.
20. **Muscular Dystrophy ( मस्कुलर डिस्ट्रॉफी):** स्नायू कमकुवत करणारा आजार.
21. **Chronic Neurological Conditions ( तीव्र عصبی شرایط):** दीर्घकाळ चालणाऱ्या عصبی समस्या.
**उदाहरणार्थ: लोकोमोटर दिव्यांगता ओळखण्यासाठी पडताळणी सूची:**
**नाव:**
**वय:**
**लिंग:**
**पडताळणी:**
* चालताना त्रास होतो का? ( होय / नाही )
* वजन उचलण्यात अडचण येते का? ( होय / नाही )
* सांधेदुखी आहे का? ( होय / नाही )
* शारीरिक हालचालींमध्ये मर्यादा येतात का? ( होय / नाही )
* कुबड्या किंवा इतर उपकरणांचा वापर करावा लागतो का? ( होय / नाही )
**निष्कर्ष:**
जर वरीलपैकी काही प्रश्नांची उत्तरे 'होय' असतील, तर त्या व्यक्तीला लोकोमोटर दिव्यांगता असण्याची शक्यता आहे. अधिक माहितीसाठी वैद्यकीय तपासणी करणे आवश्यक आहे.
इतर दिव्यांगांसाठी देखील अशाच प्रकारच्या पडताळणी सूची तयार केल्या जाऊ शकतात.