दिव्यांगाचे प्रकार स्पष्ट करून कोणताही एक प्रकार ओळखण्यासाठी पडताळणी सूची तयार करा: **दिव्यांगाचे प्रकार:** दिव्यांग व्यक्ती हक्क अधिनियम, २०१६ नुसार, दिव्यांगत्वाचे खालील २१ प्रकार आहेत: 1. **अंधत्व:** कोणतीही व्यक्ती अजिबात पाहू शकत नसेल, तर त्याला अंधत्व म्हणतात. 2. **कमी दृष्टी:** ज्या व्यक्तीला चष्मा वापरूनही व्यवस्थित दिसत नाही, अशा व्यक्तीला कमी दृष्टी आहे असे म्हटले जाते. 3. **कर्णबधिरता:** ज्या व्यक्तीला अजिबात ऐकू येत नाही, त्या व्यक्तीला कर्णबधिर म्हणतात. 4. **श्रवण बाधित:** ज्या व्यक्तीला कमी ऐकू येते, त्या व्यक्तीला श्रवण बाधित म्हणतात. 5. **लोकोमोटर दिव्यांगता:** हाडे, सांधे आणि स्नायूंच्या समस्यांमुळे ज्या व्यक्तीच्या हालचालींवर मर्यादा येतात, त्यांना लोकोमोटर दिव्यांगता आहे असे म्हटले जाते. 6. **कुष्ठरोग मुक्त व्यक्ती:** कुष्ठरोगानंतर ज्या व्यक्ती बऱ्या झाल्या आहेत, परंतु त्यांना काही शारीरिक समस्या आहेत, त्यांना या श्रेणीत समाविष्ट केले जाते. 7. ** cerebral palsy ( मेंदूचा पक्षाघात):** मेंदूच्या Damage मुळे शरीराच्या हालचालींवर नियंत्रण ठेवता न येणे. 8. **बौद्धिक दिव्यांगता:** ज्या व्यक्तींची बुद्धी सामान्य लोकांपेक्षा कमी असते, त्यांना बौद्धिक दिव्यांगता आहे असे म्हटले जाते. 9. **Specific Learning Disabilities ( विशिष्ट शिक्षण अक्षमता):** वाचन, लेखन किंवा गणित शिकण्यात अडचण येणे. 10. **Autism Spectrum Disorder ( स्वमग्नता):** सामाजिक संवाद आणि वर्तनात अडचणी येणे. 11. **Multiple Disabilities ( बहुविकलांगता):** एकापेक्षा जास्त दिव्यांगता असणे. 12. **Speech and Language Disability ( वाचा व भाषा अक्षमता):** बोलण्यात आणि भाषा समजून घेण्यात अडचण येणे. 13. **Thalassemia ( थॅलेसेमिया):** रक्ताशी संबंधित आजार. 14. **Hemophilia ( हीमोफिलिया):** रक्ताशी संबंधित आजार, ज्यात रक्त गोठण्यास वेळ लागतो. 15. **Sickle Cell Disease ( सिकल सेल रोग):** रक्ताशी संबंधित आजार, ज्यात लाल रक्तपेशींचा आकार बदलतो. 16. **Multiple Sclerosis ( मल्टिपल स्क्लेरोसिस):** मेंदू आणि spinal cord ला प्रभावित करणारा आजार. 17. **Parkinson’s disease ( पार्किन्सन रोग):** मेंदूतील पेशींवर परिणाम करणारा आजार, ज्यामुळे कंपवात होतो. 18. **Acid Attack Victims ( ॲसिड हल्लाग्रस्त):** ॲसिड हल्ल्यात बळी पडलेल्या व्यक्ती. 19. **Dwarfism ( बुटकेपणा):** ज्या व्यक्तींची उंची कमी असते. 20. **Muscular Dystrophy ( मस्कुलर डिस्ट्रॉफी):** स्नायू कमकुवत करणारा आजार. 21. **Chronic Neurological Conditions ( तीव्र عصبی شرایط):** दीर्घकाळ चालणाऱ्या عصبی समस्या. **उदाहरणार्थ: लोकोमोटर दिव्यांगता ओळखण्यासाठी पडताळणी सूची:** **नाव:** **वय:** **लिंग:** **पडताळणी:** * चालताना त्रास होतो का? ( होय / नाही ) * वजन उचलण्यात अडचण येते का? ( होय / नाही ) * सांधेदुखी आहे का? ( होय / नाही ) * शारीरिक हालचालींमध्ये मर्यादा येतात का? ( होय / नाही ) * कुबड्या किंवा इतर उपकरणांचा वापर करावा लागतो का? ( होय / नाही ) **निष्कर्ष:** जर वरीलपैकी काही प्रश्नांची उत्तरे 'होय' असतील, तर त्या व्यक्तीला लोकोमोटर दिव्यांगता असण्याची शक्यता आहे. अधिक माहितीसाठी वैद्यकीय तपासणी करणे आवश्यक आहे. इतर दिव्यांगांसाठी देखील अशाच प्रकारच्या पडताळणी सूची तयार केल्या जाऊ शकतात.

दिव्यांगांचे विविध प्रकार आणि त्यापैकी एका प्रकारासाठी पडताळणी सूची खालीलप्रमाणे: