धार्मिक

१. मकर कुंडले (मगराच्या आकाराची कुंडले) का आहेत?

मकर कुंडले म्हणजे मगराच्या आकाराची कानातील अलंकार. यामागे काही पौराणिक आणि भक्तिसंवेदनशील समजुती आहेत—

1. क्षत्रिय आणि योद्ध्याचे लक्षण – विठ्ठल हे भगवान श्रीकृष्णाचे रूप मानले जाते, आणि कृष्ण क्षत्रिय योद्धा होता. प्राचीन काळी क्षत्रिय योद्धे मोठी कुंडले घालत असत. त्यामुळे विठोबाच्या कानातही मकर कुंडले आहेत.

2. वरूण देवतेचा आशीर्वाद – मकर हा पाण्यातील प्राणी आहे आणि वरूण (जलदेवता) याचा तो प्रतीक मानला जातो. त्यामुळे श्री विठ्ठल हे भक्तांवर वरूणाच्या कृपेने दयाळू आणि जीवनदायी ठरतात.

3. वैष्णव परंपरा आणि अलंकार – विष्णूच्या अनेक मूर्तींमध्ये मकराकृती कुंडले दिसतात. विठोबा हे विष्णू-कृष्ण यांचे रूप असल्याने त्यांनाही मकर कुंडले आहेत.

२. कमरेवर हात का आहे?

श्री विठ्ठलाच्या मूर्तीचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे कमरेवर ठेवलेले हात. यावर काही भक्तिसंवेदनशील आणि पौराणिक कथा सांगितल्या जातात—

1. संत पुंडलीकाच्या सेवेमुळे प्रतीक्षा करणारा विठ्ठल –

संत पुंडलीक आपल्या आई-वडिलांची सेवा करत होते. त्यावेळी श्रीविष्णू त्यांना दर्शन द्यायला आले. पण पुंडलीक आधी आई-वडिलांची सेवा करणे महत्त्वाचे मानून भगवान श्रीविष्णूंना थोडा वेळ थांबण्यास सांगतात आणि एक वीट पुढे करून विठोबाला उभे राहायला सांगतात. श्रीविष्णू हात कमरेवर ठेवून उभे राहिले आणि पंढरपूरमध्ये विठोबाच्या मूर्तीचे हेच स्वरूप बनले.

2. सर्वकाळ भक्तांच्या मदतीसाठी सज्ज असलेले विठोबा –

विठोबा हा ‘नाथसंप्रदाय’ आणि वारकरी संप्रदायातील प्रमुख देव आहे. त्यांचे कमरेवर हात असणे हे "माझे भक्त संकटात असताना मी त्यांच्यासाठी सदैव उभा आहे" याचे प्रतीक आहे.

3. शेतकऱ्यांचे रक्षण करणारे विठोबा –

वारकरी संप्रदाय हा मुख्यतः शेतकरी वर्गाचा आहे. विठोबाचे कमरेवर हात ठेवणे म्हणजे "मी माझ्या भक्तांचे, शेतकऱ्यांचे रक्षण करतो" याचा संदेश आहे. तसेच शेतकरी पाठीवर घोंगडी टाकून आणि कमरेवर हात ठेवून विश्रांती घेतात, म्हणून विठोबाचेही असेच रूप दाखवले आहे.

:

मकर कुंडले हे योद्धा आणि विष्णू परंपरेचे प्रतीक आहेत, तर कमरेवर हात असणे हे भक्तांच्या सेवेसाठी सदैव तयार असलेल्या आणि संत पुंडलीकाच्या सेवेमुळे प्रतीक्षा करणाऱ्या विठोबाचे प्रतीक आहे.

, जय हरी विठ्ठल!🙏

शारदा देवीने स्थापन केलेल्या नवीन मंडळासाठी काही नावे खालीलप्रमाणे:

• शारदा महिला मंडळ: हे नाव सोपे आणि सरळ आहे.
• शारदा सेवा मंडळ: हे नाव मंडळाच्या सेवाभावी कार्यावर लक्ष केंद्रित करते.
• शारदा विकास मंडळ: हे नाव मंडळाच्या विकास कार्यावर लक्ष केंद्रित करते.
• शारदा कल्याण मंडळ: हे नाव मंडळाच्या कल्याणकारी कार्यावर लक्ष केंद्रित करते.
• शारदा शक्ती मंडळ: हे नाव महिलांच्या सक्षमीकरणावर लक्ष केंद्रित करते.
• शारदा प्रगती मंडळ: हे नाव मंडळाच्या प्रगतीशील दृष्टिकोन दर्शवते.
• शारदा ज्योती मंडळ: हे नाव ज्ञान आणि प्रकाशाचे प्रतीक आहे.

या नावांव्यतिरिक्त, आपण आपल्या मंडळाच्या उद्देशानुसार आणि गरजेनुसार आणखी नावे निवडू शकता.

*MAHA DIGI : Special Update* 

🛕 साडेतीन मुहूर्तांपैकी एक असणारा सण अक्षयतृतीया तोंडावर येऊन ठेपला आहे. पण या सणाला साडेतीन मुहूर्तांपैकी एक असणारा सण का म्हणतात? मुळात साडेतीन मुहूर्त म्हणजे नक्की काय? समजून घेऊयात. 

*🤔 साडेतीन मुहूर्त म्हणजे काय?*

💁🏻‍♂️ कोणतेही काम करण्याआधी आपण शुभ मुहूर्त काढत असतो, पण आपल्या हिंदू धर्म शास्रात अशा काही निवडक तिथी आहेत कि त्या दिवशी कोणत्याही कार्याला सुरुवात करताना मुहूर्त पाहण्याची आवश्यकता नसते. या मुहूर्ताला 'स्वयं सिद्ध मुहूर्त' असे म्हणतात. असे हे 'स्वयं सिध्द मुहूर्त' हिंदू धर्म शास्रात साडे तीन सल्याचं म्हटलं आहे.. त्यालाच आपण साडेतीन मुहूर्त असे म्हणतो 

*🤔 साडेतीन मुहूर्त कोणकोणते आहेत?*

✨ साडेतीन मुहुर्तात गुढीपाडवा, अक्षयतृतीया, विजयादशमी (दसरा) हे सण संपूर्ण एक मुहूर्त म्हणून गणले जातात तर बलिप्रतिपदा हा अर्धा मुहूर्त म्हणून गणला जातो.

  असं म्हणतात की श्रीविष्णूंनी ही एकादशी जो करेल त्याला गोदानाचे पुण्य लाभेल असं सांगितलं होतं. त्यामुळेच फाल्गुन शुक्ल पक्षातल्या एकादशीला आमलकी एकादशी असं संबोधलं जातं.

असं म्हणतात की ब्रम्हदेवांनी जेव्हा सृष्टीची उत्पत्ती केली तेव्हाच त्यांनी आवळ्याच्या झाडाचीही उत्पत्ती केली. आवळा आयुर्वेदात अत्यंत पूजनीय स्थान प्राप्त करतो. आवळ्याचे अनेक फायदेही आपल्याला माहिती आहेत. आमलकी एकादशी काही दिवसांवर आली असल्याने आपण या एकादशी बाबत माहिती घेणार आहोत.

आमलकी एकादशी 2023 : समस्यांनी त्रस्त असाल तर आमलकी एकादशीच्या दिवशी  'हे' उपाय

आमलकी एकादशी म्हणजे काय

वर सांगितल्याप्रमाणे ब्रम्हदेवांनी सृष्टीसोबतच आवळ्याचं झाड पृथ्वीवर निर्माण केलं. सर्व नद्यांमध्ये पवित्र नदी म्हणून आपण गंगेला पाहातो, देवांमध्ये भगवान श्रीविष्णूंना पाहातो तसंच आवळ्याला शास्त्रामध्ये परमोच्च स्थान प्राप्त झालं आहे. हे झाड अनेक आयुर्वेदीक फायदे घेऊन येण्याबरोबरच भगवान श्रीविष्णूंनाही हे झाड अत्यंत प्रिय आहे. असं म्हणतात की श्रीविष्णूंनी ही एकादशी जो करेल त्याला गोदानाचे पुण्य लाभेल असं सांगितलं होतं. त्यामुळेच फाल्गुन शुक्ल पक्षातल्या एकादशीला आमलकी एकादशी असं संबोधलं जातं.

आमलकी एकादशी या एकादशीचे पवित्र व्रत विष्णू लोकाची प्राप्ती करून देणारे आहे. हिंदू धर्मामध्ये एकादशीला फार महत्व आहे. एका वर्षात २४ एकादशी येतात. जेव्हा अधिकमहिना येतो तेव्हा यांची संख्या २६ असते. 

आवळ्याचं महत्व काय

साधारपणे होळीपासून शरद ऋतू संपून, वसंत ऋतूचा आरंभ होतो. वसंत ऋतूत तापट उन्हाळा अनुभवायला मिळतो. अशात गोष्टी फार उष्ण होऊ लागतात. त्यावर उपाय म्हणूनही आवळ्यातकडे पाहिलं जातं.आवळ्याचे औषधी गुणधर्म आणि उपयोग अनन्य साधारण आहेत. मधुमेह, हृदयाचे आजार, पचनक्रिया, वजन कमी करणे, हाडे मजबूत करणे, डोळ्यांसाठी गुणकारी, संसर्गापासून संरक्षण करणे, असे आवळ्याचे उपाय आहेत.

आमलकी एकादशीचं व्रत कसं करावं

आमलकी एकादशीदिवशी सकाळी उठून व्रताचा संकल्प करावा. दिवसात फक्त एकदाच फलाहार करावा. भगवान श्री विष्णूची मूर्ती किंवा प्रतिमा एका चौरंगावर स्थापित करावी. श्रीविष्णूचे आवाहन करून त्याचे पूजन करावे. हे व्रत करणाऱ्या व्यक्तीने विष्णू सहस्रनामाचेही पठण करावे. भगवंताला नैवेद्य दाखवावा. महत्वाचं म्हणजे हे व्रत एकादशीच्या दिवशी समाप्त होत नाही. त्यामुळे या व्रताची समाप्ती द्वादशीला यथाशक्ती अन्नदान करून करावी.

आठ प्रहर म्हणजे दिवसाचे आठ भाग. हे हिंदू पंचांगानुसार वेळेचे विभाजन आहे.

हे प्रहर धार्मिक कार्यांसाठी महत्वाचे मानले जातात.

पंढरपूरच्या विठ्ठलाच्या पायाखाली असलेल्या विटेच्या अवताराबद्दल काही माहिती खालीलप्रमाणे आहे:

या विटेच्या माध्यमातून विठ्ठलाने भक्तांना एक संदेश दिला आहे की, आई-वडिलांची सेवा हीच खरी ईश्वरसेवा आहे.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• पंढरपूर शहर अधिकृत संकेतस्थळ