बालरोग

अन्न खाण्यास नकार देणे:

• कारण: आवड-निवड, जबरदस्ती, टीव्ही पाहणे.
• उपाय:
  • पदार्थ आकर्षक बनवा.
  • जबरदस्ती करू नका.
  • टीव्ही/मोबाइल टाळा.

कुपोषण:

• कारण: अपुरा आहार, पोषक तत्वांची कमतरता.
• उपाय:
  • समतोल आहार द्या.
  • डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
  • आहारात प्रथिने, जीवनसत्त्वे वाढवा.

ऍलर्जी:

• कारण: विशिष्ट पदार्थांची ऍलर्जी.
• उपाय:
  • ऍलर्जी असलेले पदार्थ टाळा.
  • लेबल तपासा.
  • डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

अति खाणे:

• कारण: भावनिक खाणे, जास्त गोड पदार्थ.
• उपाय:
  • पौष्टिक पर्याय द्या.
  • Portion control करा.
  • गोड पदार्थ कमी करा.

वजन न वाढणे:

• कारण: पुरेसा आहार नाही, आजारपण.
• उपाय:
  • उच्च-कॅलरीयुक्त आहार द्या.
  • डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
  • वेळेवर लसीकरण करा.

बाळाच्या वाढीसाठी योग्य आहार अत्यंत आवश्यक आहे. पण अनेकदा काही अडचणी येतात. त्या अडचणी आणि त्यावर काही उपाय खालीलप्रमाणे:

अडचणी:

• बाळ अन्न खाण्यास नकार देणे: काहीवेळा बाळे नवीन अन्न स्वीकारायला तयार नसतात.
• पुरेसे पोषण न मिळणे: काही मुलांना आवश्यक पोषक तत्वे मिळत नाहीत.
• ऍलर्जी: काही मुलांना विशिष्ट अन्नाची ऍलर्जी असू शकते.
• वजन न वाढणे: काही मुलांचे वजन अपेक्षेप्रमाणे वाढत नाही.
• पचनाच्या समस्या: काही मुलांना अन्न पचनात समस्या येतात, जसे की बद्धकोष्ठता किंवा जुलाब.

उपाय:

1. सुरुवात लहान भागांपासून करा: बाळाला थोडे-थोडे अन्न द्या.
2. धैर्य ठेवा: नवीन अन्न स्वीकारायला वेळ लागू शकतो, त्यामुळे वारंवार प्रयत्न करा.
3. विविध प्रकारचे अन्न: बाळाला वेगवेगळ्या प्रकारचे अन्न द्या, जेणेकरून त्याला सर्व पोषक तत्वे मिळतील.
4. डॉक्टरांचा सल्ला: काही समस्या असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. Mayo Clinic Link
5. ऍलर्जीची तपासणी: ऍलर्जी असल्यास, डॉक्टरांच्या सल्ल्याने योग्य आहार निवडा.
6. वेळेवर आहार: बाळाला नियमित वेळेवर आहार द्या.
7. पौष्टिक पर्याय: बाळाच्या आहारात फळे, भाज्या, आणि प्रथिने यांचा समावेश करा.
8. पुरेसे पाणी: बाळाला पुरेसे पाणी द्या.
9. प्रक्रिया केलेले अन्न टाळा: जंक फूड आणि प्रक्रिया केलेले अन्न देणे टाळा.

हे काही सामान्य उपाय आहेत. प्रत्येक बाळ वेगळे असते, त्यामुळे आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे.

संकल्पना निर्मिती ही एक मानसिक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये आपण आपल्या अनुभवांवर आधारित कल्पना आणि विचार तयार करतो. ही प्रक्रिया खालीलप्रमाणे होते:

1. अनुभव: आपल्याला जगाचा अनुभव येतो.
2. समज: आपण त्या अनुभवांना अर्थ देतो.
3. वर्गीकरण: आपण अनुभवांना समान गुणधर्मांवर आधारित गटांमध्ये विभागतो.
4. अमूर्तता: आपण त्या गटांमधून सामान्य कल्पना तयार करतो.

नवजात बालकाची वाढ झपाट्याने होते. वाढीचे काही महत्वाचे टप्पे खालीलप्रमाणे आहेत:

1. पहिला महिना: बाळ बहुतेक वेळ झोपते. हात पाय हलवते.
2. दुसरा महिना: बाळ मान स्थिर ठेवण्याचा प्रयत्न करते. आवाज ऐकून प्रतिक्रिया देते.
3. तिसरा महिना: बाळ वस्तू पकडण्याचा प्रयत्न करते. हसते आणि आवाज काढते.
4. चौथा महिना: बाळ कुशीत बसण्याचा प्रयत्न करते. रंगांना ओळखायला लागते.
5. पाचवा महिना: बाळ Palatate. Basnyacha prayatn karte.
6. सहावा महिना: बाळ स्वतःच्या हाताने खायला सुरुवात करते. Basnyacha prayatn karte.
7. सातवा महिना: बाळ रांगायला सुरुवात करते.
8. आठवा महिना: बाळ आधार घेऊन उभे राहण्याचा प्रयत्न करते.
9. नववा महिना: बाळ फर्निचरच्या मदतीने चालण्याचा प्रयत्न करते.
10. दहावा महिना: बाळ एक-दोन शब्द बोलायला सुरुवात करते.
11. अकरावा महिना: बाळ हळू हळू स्वतंत्रपणे चालायला लागते.
12. बारावा महिना: बाळ छोटे वाक्य बोलायला लागते.

आहारातील अडचणी:

• बाळ अन्न खाण्यास नकार देते.
• बाळाला विशिष्ट अन्नाची ऍलर्जी (allergy) असू शकते.
• बाळाला अपचन किंवा बद्धकोष्ठतेची समस्या असू शकते.

उपाय:

• बाळाला जबरदस्तीने अन्न देऊ नका.
• वेगवेगळे पदार्थ तयार करून बाळाला खायला द्या.
• ऍलर्जी टाळण्यासाठी, नवीन पदार्थ देताना काळजी घ्या.
• बाळाला पुरेसे पाणी द्या.
• डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

अडचणी:

• लहान मुलांना भूक न लागणे: अनेकदा मुले जेवताना खूप त्रास देतात आणि त्यांना भूक लागत नाही.
• आवडत्या पदार्थांबद्दल जास्त आग्रह: काही मुले ठराविक पदार्थच खाण्याचा हट्ट करतात, त्यामुळे आहारात विविधता राहत नाही.
• कुपोषण: योग्य आहार न मिळाल्यास कुपोषण होऊ शकते, ज्यामुळे शारीरिक आणि मानसिक विकास थांबतो.
• ऍलर्जी: काही मुलांना विशिष्ट पदार्थांची ऍलर्जी असते, ज्यामुळे त्यांना त्रास होतो.

उपाय:

• आहार संतुलित ठेवा: मुलांच्या आहारात प्रथिने, कर्बोदके, जीवनसत्त्वे आणि खनिजे योग्य प्रमाणात असावीत.
• वेळेवर जेवण: मुलांना ठराविक वेळेवर जेवण देण्याची सवय लावा.
• आवडते पदार्थ तयार करा: मुलांना आवडणाऱ्या भाज्या आणि फळांचा आहारात समावेश करा. नवनवीन पदार्थ तयार करून त्यांना आकर्षित करा.
• डॉक्टरांचा सल्ला: आहारात काही बदल करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

• नवजात शिशु (जन्म ते १ महिना): नवजात शिशु सुरुवातीच्या दिवसांमध्ये दिवसातून अनेक वेळा लघवी करू शकतात, म्हणजे ८-१० वेळा किंवा त्याहून अधिक. कारण त्यांची किडनी अजून पूर्णपणे विकसित झालेली नसते.
• १ महिना ते ६ महिने: या वयात बाळ दिवसातून ६-८ वेळा लघवी करू शकते.
• ६ महिने ते १ वर्ष: या वयात बाळ दिवसातून ५-६ वेळा लघवी करू शकते.

लक्षात ठेवण्यासारख्या गोष्टी:

• जर बाळ नियमितपणे स्तनपान करत असेल किंवा फॉर्म्युला घेत असेल, तर ते दिवसातून जास्त वेळा लघवी करू शकते.
• उन्हाळ्यामध्ये, घाम जास्त येत असल्याने लघवीचे प्रमाण कमी होऊ शकते.
• जर बाळाला बद्धकोष्ठता असेल, तर लघवीचे प्रमाण कमी होऊ शकते.

डॉक्टरांना कधी भेटावे?

• जर बाळ २४ तासांपेक्षा जास्त काळ लघवी करत नसेल.
• लघवी करताना बाळाला त्रास होत असेल.
• लघवीचा रंग खूप गडद किंवा लालसर असेल.
• बाळाला ताप येत असेल.