1 उत्तर
1
answers
ये जाहीरनामा मानवी हक्काचा आंतरराष्ट्रीय जाहीरनामा 1948 चे महत्व स्पष्ट करा?
1
Answer link
मानवी हक्कांचा आंतरराष्ट्रीय जाहीरनामा १९४८ (Universal Declaration of Human Rights 1948) याचे महत्त्व खालीलप्रमाणे स्पष्ट करता येते:
- जागतिक मानवी हक्कांचा पाया: हा जाहीरनामा मानवी हक्कांच्या इतिहासातील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. मानवाच्या मूलभूत हक्कांची जागतिक स्तरावर घोषणा करणारा हा पहिला आंतरराष्ट्रीय दस्तऐवज आहे. याने जगात मानवी हक्कांच्या संरक्षणासाठी एक सामान्य पाया निर्माण केला.
- सार्वत्रिक मान्यता: हा जाहीरनामा स्पष्ट करतो की, सर्व मानवजात जन्माने स्वतंत्र आणि समान आहे आणि प्रत्येकाला समान सन्मान व हक्क आहेत. वंश, लिंग, धर्म, राष्ट्रीयत्व किंवा इतर कोणत्याही भेदभावाशिवाय हे हक्क सर्वांना लागू होतात, या तत्त्वाला त्याने जागतिक स्तरावर मान्यता दिली.
- नैतिक आणि राजकीय अधिकार: जरी हा जाहीरनामा सुरुवातीला कायदेशीरदृष्ट्या बंधनकारक नसला तरी, त्याला प्रचंड नैतिक आणि राजकीय वजन प्राप्त झाले. राष्ट्रांनी मानवी हक्कांचा आदर करावा आणि त्यांचे संरक्षण करावे यासाठी तो एक आदर्श म्हणून काम करतो.
- इतर आंतरराष्ट्रीय कायद्यांसाठी प्रेरणा: मानवी हक्कांच्या संदर्भात नंतर तयार झालेल्या अनेक आंतरराष्ट्रीय करार (उदा. आंतरराष्ट्रीय नागरी आणि राजकीय हक्कांचा करार - ICCPR, आंतरराष्ट्रीय आर्थिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक हक्कांचा करार - ICESCR) आणि राष्ट्रीय संविधानांसाठी हा जाहीरनामा आधार ठरला.
- मानक निश्चिती: सर्व राष्ट्रांनी आणि लोकांनी साध्य करण्यासाठी एक "सामान्य मानक" (common standard of achievement) म्हणून हा जाहीरनामा काम करतो. याने प्रत्येक व्यक्तीला त्याचे हक्क माहित असणे आणि ते हक्क संरक्षित केले जाणे किती महत्त्वाचे आहे हे अधोरेखित केले.
- शांतता आणि न्यायाची स्थापना: या जाहीरनाम्यातील तत्त्वे जागतिक शांतता, न्याय आणि सामाजिक प्रगतीसाठी आवश्यक आहेत. मानवी हक्कांचे उल्लंघन हे संघर्ष आणि अस्थिरतेचे मूळ कारण असू शकते हे ओळखून, त्यांच्या संरक्षणावर भर दिला गेला.
- दडपशाही विरुद्ध एक साधन: हा जाहीरनामा व्यक्तींना आणि गटांना मानवी हक्कांच्या उल्लंघनाविरुद्ध आवाज उठवण्यासाठी एक शक्तिशाली साधन पुरवतो. सरकारांना त्यांच्या कृतींसाठी जबाबदार धरण्यासाठी हा एक संदर्भबिंदू बनला आहे.
थोडक्यात, मानवी हक्कांचा आंतरराष्ट्रीय जाहीरनामा १९४८ हा केवळ एक दस्तऐवज नसून, तो मानवी सन्मान आणि स्वातंत्र्याच्या रक्षणासाठी जागतिक बांधिलकीचे प्रतीक आहे. त्याने मानवी हक्कांच्या चळवळीला एक मजबूत दिशा दिली आणि आजही जगभरात मानवी हक्कांच्या संरक्षणासाठी प्रेरणास्रोत म्हणून काम करत आहे.