ट्रान्सफॉर्मर हे एक स्थिर उपकरण आहे जे विद्युत ऊर्जा एका सर्किटमधून दुसर्‍या सर्किटमध्ये फ्रिक्वेन्सी न बदलता स्थानांतरित करते. हे उपकरण alternating current (AC) विद्युत मंडलांमध्ये व्होल्टेज वाढवण्यासाठी (स्टेप-अप) किंवा कमी करण्यासाठी (स्टेप-डाउन) वापरले जाते.

ट्रान्सफॉर्मरचे मुख्य भाग:

• Primary Coil (प्राथमिक वेटो): ज्यामध्ये इनपुट व्होल्टेज दिले जाते.
• Secondary Coil (दुय्यम वेटो): ज्यातून आउटपुट व्होल्टेज घेतले जाते.
• Core (कोर): हे लोखंडी पत्र्यांपासून बनलेले असते आणि primary coil आणि secondary coil ला आधार देते.

ट्रान्सफॉर्मरचे कार्य:

1. जेव्हा primary coil मधून alternating current (AC) प्रवाहित होतो, तेव्हा core मध्ये एक बदलता चुंबकीय क्षेत्र (magnetic field) तयार होते.
2. हे बदलणारे चुंबकीय क्षेत्र secondary coil ला जोडले जाते.
3. electromagnetic induction च्या सिद्धांतानुसार, secondary coil मध्ये व्होल्टेज तयार होते.
4. Primary coil आणि secondary coil मधील वेटोच्या (turns) संख्येच्या आधारावर व्होल्टेज वाढते किंवा कमी होते.

ट्रान्सफॉर्मरचे प्रकार:

• स्टेप-अप ट्रान्सफॉर्मर (Step-up Transformer): व्होल्टेज वाढवते.
• स्टेप-डाउन ट्रान्सफॉर्मर (Step-down Transformer): व्होल्टेज कमी करते.

उपयोग:

• पॉवर स्टेशन्स (Power stations) आणि सबस्टेशन्समध्ये (substations).
• घरातील विद्युत उपकरणांमध्ये.
• औद्योगिक उपकरणांमध्ये.

अधिक माहितीसाठी:

• Electrical4U - Working Principle of Transformer
• Khan Academy - Transformers