1 उत्तर
1
answers
जमीन सुधारणा कार्यक्रमांमध्ये कोणते महत्त्वाचे कायदे अंतर्भूत आहेत ते लिहा?
0
Answer link
जमीन सुधारणा कार्यक्रमांमध्ये अनेक महत्त्वाचे कायदे अंतर्भूत आहेत, त्यापैकी काही प्रमुख कायदे खालीलप्रमाणे आहेत:
हे कायदे आणि चळवळी जमीन सुधारणा कार्यक्रमांचा भाग होते आणि यांचा उद्देश जमिनीचे समान वितरण करणे, भूमिहीनांना जमीन उपलब्ध करून देणे आणि ग्रामीण भागातील सामाजिक व आर्थिक समानता वाढवणे हा होता.
1. कमाल जमीन धारणा कायदा (Ceiling on Land Holdings Act):
- या कायद्यानुसार, प्रत्येक व्यक्ती किंवा कुटुंबाला जास्तीत जास्त किती जमीन ठेवता येईल यावर मर्यादा घातली गेली.
- अतिरिक्त जमीन सरकारद्वारे ताब्यात घेऊन भूमिहीनांना वितरित केली गेली.
2. कुळकायदा (Tenancy Act):
- कुळकायद्याने कुळांना जमिनीवर अधिक हक्क मिळवून दिले.
- जमिनीच्या मालकीचे हक्क कुळांना हस्तांतरित करण्याची तरतूद करण्यात आली.
3. जमीनदारी निर्मूलन कायदा (Zamindari Abolition Act):
- या कायद्याने जमीनदारी पद्धत पूर्णपणे नष्ट केली.
- जमिनीवरील मध्यस्थांची भूमिका संपुष्टात आणली गेली आणि जमीन थेट कसणाऱ्यांच्या हाती आली.
4. भूदान चळवळ (Bhoodan Movement):
- विनोबा भावे यांनी सुरू केलेल्या भूदान चळवळीद्वारे, लोकांनी स्वेच्छेने आपली जमीन भूमिहीनांना दान केली.
- या चळवळीने जमीन वितरणात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.
5. ग्रामदान चळवळ (Gramdan Movement):
- या चळवळीमध्ये, गावांतील लोकांनी एकत्रितपणे जमिनीचे मालकी हक्क सोडून ते सामुदायिक मालकीत रूपांतरित केले.
- गावातील जमिनीचे व्यवस्थापन ग्रामसभेमार्फत केले जाई.
हे कायदे आणि चळवळी जमीन सुधारणा कार्यक्रमांचा भाग होते आणि यांचा उद्देश जमिनीचे समान वितरण करणे, भूमिहीनांना जमीन उपलब्ध करून देणे आणि ग्रामीण भागातील सामाजिक व आर्थिक समानता वाढवणे हा होता.