कृषी भूमी सुधारणा

जमीन सुधारणा कार्यक्रमांमध्ये कोणते महत्त्वाचे कायदे अंतर्भूत आहेत ते लिहा?

1 उत्तर
1 answers

जमीन सुधारणा कार्यक्रमांमध्ये कोणते महत्त्वाचे कायदे अंतर्भूत आहेत ते लिहा?

0
जमीन सुधारणा कार्यक्रमांमध्ये अनेक महत्त्वाचे कायदे अंतर्भूत आहेत, त्यापैकी काही प्रमुख कायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

1. कमाल जमीन धारणा कायदा (Ceiling on Land Holdings Act):

  • या कायद्यानुसार, प्रत्येक व्यक्ती किंवा कुटुंबाला जास्तीत जास्त किती जमीन ठेवता येईल यावर मर्यादा घातली गेली.
  • अतिरिक्त जमीन सरकारद्वारे ताब्यात घेऊन भूमिहीनांना वितरित केली गेली.

2. कुळकायदा (Tenancy Act):

  • कुळकायद्याने कुळांना जमिनीवर अधिक हक्क मिळवून दिले.
  • जमिनीच्या मालकीचे हक्क कुळांना हस्तांतरित करण्याची तरतूद करण्यात आली.

3. जमीनदारी निर्मूलन कायदा (Zamindari Abolition Act):

  • या कायद्याने जमीनदारी पद्धत पूर्णपणे नष्ट केली.
  • जमिनीवरील मध्यस्थांची भूमिका संपुष्टात आणली गेली आणि जमीन थेट कसणाऱ्यांच्या हाती आली.

4. भूदान चळवळ (Bhoodan Movement):

  • विनोबा भावे यांनी सुरू केलेल्या भूदान चळवळीद्वारे, लोकांनी स्वेच्छेने आपली जमीन भूमिहीनांना दान केली.
  • या चळवळीने जमीन वितरणात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.

5. ग्रामदान चळवळ (Gramdan Movement):

  • या चळवळीमध्ये, गावांतील लोकांनी एकत्रितपणे जमिनीचे मालकी हक्क सोडून ते सामुदायिक मालकीत रूपांतरित केले.
  • गावातील जमिनीचे व्यवस्थापन ग्रामसभेमार्फत केले जाई.

हे कायदे आणि चळवळी जमीन सुधारणा कार्यक्रमांचा भाग होते आणि यांचा उद्देश जमिनीचे समान वितरण करणे, भूमिहीनांना जमीन उपलब्ध करून देणे आणि ग्रामीण भागातील सामाजिक व आर्थिक समानता वाढवणे हा होता.
उत्तर लिहिले · 12/6/2025
कर्म · 1420

Related Questions

१९५३ ते १९६७ दरम्यान कोणत्या आंदोलनामुळे शेतकऱ्यांना मोठ्या जमीनदारांना स्वतःला शेती करण्यास आणि अन्नधान्य पिकवण्यास स्वारस्य न उरल्यामुळे खाजगी जमिनीबद्दल विचार करण्यास प्रोत्साहन मिळाले?