प्रतिनायक ही संकल्पना साहित्यात आणि विशेषतः नाट्य आणि चित्रपटांमध्ये वापरली जाते.

प्रतिनायक म्हणजे काय:

• प्रतिनायक हा नायकासारखाच महत्त्वाचा असतो, पण तो नायकाच्या ध्येयांच्या विरोधात असतो.
• तो नायकाला विरोध करतो आणि त्याच्या मार्गात अडचणी निर्माण करतो.
• नायकाला त्याचे ध्येय गाठण्यापासून रोखणे हे त्याचे उद्दिष्ट असते.

प्रतिनायकाची भूमिका:

• कथानकालाConflict (संघर्ष) निर्माण करणे.
• नायकाच्या चारित्र्याला आव्हान देणे.
• कथेला अधिक मनोरंजक बनवणे.

उदाहरण:

• 'राम-रावण' मध्ये रावण हा प्रतिनायक आहे.
• 'महाभारत' मध्ये दुर्योधन हा प्रतिनायक आहे.

प्रतिनायक नकारात्मक भूमिका साकारत असला तरी, तो कथेचा एक महत्त्वाचा भाग असतो.