दक्षिण भारतात अनेक प्राचीन राजसत्ता उदयास आल्या, त्यापैकी काही प्रमुख राजसत्ता खालीलप्रमाणे:

• चेर (Cheras): प्राचीन तमिळ साम्राज्यांपैकी एक. यांचा उल्लेख संगम साहित्यात आढळतो. কেরল प्रदेशावर यांचे राज्य होते.
• चोल (Cholas): हे साम्राज्य तमिळनाडूमध्ये (Tamil Nadu) इ.स. नवव्या शतकात उदयास आले. राजेंद्र चोल (Rajendra Chola) यांसारख्या राजांनी आरमाराच्या जोरावर मलाक्का (Malacca) सामुद्रधुनीपर्यंत आपले साम्राज्य वाढवले.
• पांड्य (Pandyas): यांचा उल्लेख मेगास्थनीज (Megasthenes) या ग्रीक इतिहासकाराने सुद्धा केला आहे. मदुराई (Madurai) येथे त्यांचे केंद्र होते.
• सातवाहन (Satavahanas): यांनी सुमारे ४५० वर्षे राज्य केले. प्रतिष्ठान (Pratishthan) म्हणजेच पैठण (Paithan) त्यांची राजधानी होती.
• पल्लव (Pallavas): हे राज्य इ.स. तिसऱ्या शतकात उदयास आले आणि त्यांची सत्ता सुमारे ६०० वर्षे टिकली. कांचीपुरम (Kanchipuram) ही त्यांची राजधानी होती.
• राष्ट्रकूट (Rashtrakutas): हे साम्राज्य इ.स. आठव्या शतकात उदयास आले. त्यांनी वेरूळ (Ellora) येथील जगप्रसिद्ध कैलास मंदिर (Kailasa Temple) बांधले.
• चालुक्य (Chalukyas): यांची तीन राज्ये होती - बादामीचे चालुक्य (Chalukyas of Badami), কল্যাणीचे चालुक्य (Chalukyas of Kalyani) आणि वेंगीचे चालुक्य (Chalukyas of Vengi). त्यांनी স্থাপত্য आणि कला क्षेत्रात मोठे योगदान दिले.
• विजयनगर साम्राज्य (Vijayanagara Empire): याची स्थापना हरिहर (Harihara) आणि बुक्क (Bukka) यांनी इ.स. १३३६ मध्ये केली. या साम्राज्याने सुमारे ३०० वर्षे राज्य केले.

  अधिक माहितीसाठी:

  1. विकिपीडिया: चोल साम्राज्य
  2. विकिपीडिया: पांड्य साम्राज्य
  3. विकिपीडिया: विजयनगर साम्राज्य