वैचारिक लेखन म्हणजे विशिष्ट विचार, कल्पना, किंवा सिद्धांतावर आधारित असलेले लेखन. यात लेखक एखाद्या विषयावर आपले मत, विश्लेषण आणि युक्तिवाद मांडतो.

• विषयाची निवड: लेखक विशिष्ट आणि महत्त्वपूर्ण विषय निवडतो.
• तार्किक विचार: लेखनात तर्कशुद्ध विचार आणि युक्तिवाद असतात.
• विश्लेषण: विषयाचे विविध पैलू आणि दृष्टिकोन तपासले जातात.
• पुरावे आणि तथ्ये: लेखनात मतांच्या समर्थनासाठी पुरावे आणि तथ्ये वापरली जातात.
• स्पष्टता: विचार स्पष्टपणे मांडलेले असतात, ज्यामुळे वाचकाला ते सहज समजतात.

• निबंध: वैचारिक निबंधात लेखक एखाद्या विषयावर आपले विचार मांडतो.
• लेख: वर्तमानपत्रे आणि मासिकांमध्ये प्रकाशित होणारे लेख.
• समीक्षा: पुस्तके, चित्रपट, नाटके यांवर आधारित समीक्षात्मक लेखन.

उदाहरणार्थ, 'शिक्षण आणि आधुनिक तंत्रज्ञान' या विषयावर वैचारिक लेखन करताना, लेखक शिक्षणात तंत्रज्ञानाचा वापर कसा उपयुक्त आहे, त्याचे फायदे काय आहेत आणि त्याचे तोटे काय असू शकतात, यावर विचार मांडू शकतो.