वैचारिक लेख (Ideological Article): वैचारिक लेख म्हणजे असा लेख, ज्यामध्ये लेखक एखादा विचार, कल्पना, दृष्टिकोन किंवा तत्त्वज्ञान यावर आधारित आपले मत मांडतो.

स्वरूप:

• सुरुवात: लेखाची सुरुवात विषयाची ओळख करून देणारी आणि वाचकाला आकर्षित करणारी असावी.
• मध्य:
  • विचार मांडणी: लेखामध्ये मुख्य विचार स्पष्टपणे मांडावा.
  • विश्लेषण: विचारांचे विश्लेषण करून त्याचे विविध पैलू समजावून सांगावेत.
  • तर्कशुद्धता: युक्तिवाद आणि तर्कांच्या आधारावर विचार पुढे मांडावेत.
  • उदाहरण: आवश्यकतेनुसार उदाहरणे देऊन विचार स्पष्ट करावा.
• निष्कर्ष: लेखाच्या शेवटी, मांडलेल्या विचारांचा सार आणि त्याचे महत्त्व सांगावे.

वैशिष्ट्ये:

• स्पष्टता: विचार सोप्या आणि स्पष्ट भाषेत मांडावेत.
• तार्किकता: लेखामध्ये तार्किक आणि वस्तुनिष्ठ युक्तिवाद असावेत.
• विश्लेषण क्षमता: विषयाचे सखोल विश्लेषण करण्याची क्षमता असावी.
• भाषाशैली: भाषाशैली प्रभावी आणि वाचकाला विचार करण्यास प्रवृत्त करणारी असावी.

उदाहरण:

'शिक्षण आणि समाजाचा विकास' या विषयावर वैचारिक लेख लिहायचा असेल, तर शिक्षणामुळे समाजाचा विकास कसा होतो, शिक्षणाचे महत्त्व काय आहे, आणि शिक्षण समाजात काय बदल घडवते यावर आपले विचार मांडावेत.