• दैनंदिन जीवनातील कामकाज, संवाद आणि विशिष्ट हेतू साध्य करण्यासाठी वापरली जाणारी भाषा म्हणजे व्यवहाराची भाषा.
• उदाहरण: कार्यालयीन कामकाज, बाजारपेठेतील संवाद, शिक्षण, न्यायव्यवस्था, इत्यादी.
• व्यवहाराच्या भाषेत सुलभता, स्पष्टता आणि अचूकता यांवर भर दिला जातो.
• यात अलंकारिक भाषेचा वापर टाळला जातो.

• साहित्य (उदा. कथा, कविता, नाटक, निबंध) रचण्यासाठी वापरली जाणारी भाषा म्हणजे साहित्याची भाषा.
• उदाहरण: ‘श्यामची आई’ (पुस्तक), ‘नटसम्राट’ (नाटक).
• साहित्याच्या भाषेत सौंदर्य, भावना आणि कल्पना यांवर जोर दिला जातो.
• यात विविध प्रकारचे अलंकार, प्रतिमा आणि प्रतीके वापरली जातात, जे भाषेला अधिक अर्थपूर्ण बनवतात.

• उद्देश: व्यवहाराची भाषा माहिती देण्यासाठी/घेण्यासाठी वापरली जाते, तर साहित्याची भाषा अनुभव आणि भावना व्यक्त करण्यासाठी.
• शैली: व्यवहाराची भाषा सोपी आणि थेट असते, तर साहित्याची भाषा अधिक सर्जनशील आणि कलात्मक असते.
• उपयोग: व्यवहाराची भाषा दैनंदिन जीवनात उपयोगी आहे, तर साहित्याची भाषा आपल्याला आनंद आणि ज्ञान देते.

व्यवहाराची भाषा:

• उद्देश: दैनंदिन जीवनातील संवाद, माहिती देणे, घेणे आणि कार्ये पार पाडणे हा असतो.
• स्वरूप: ही भाषा सोपी, स्पष्ट आणि सरळ असते.
• शैली: औपचारिक किंवा अनौपचारिक असू शकते, परंतु बहुतेक वेळा विषयावर केंद्रित असते.
• उदाहरण: कार्यालयीन पत्रव्यवहार, सूचना, अहवाल, बातम्या.

साहित्याची भाषा:

• उद्देश: सौंदर्य, भावना, कल्पना आणि अनुभव व्यक्त करणे, तसेच वाचकाला आनंद देणे हा असतो.
• स्वरूप: ही भाषा अधिक समृद्ध,symbolic आणि अलंकारिक असते.
• शैली: व्यक्तिपरत्वे बदलू शकते, जसे की कविता, कथा, नाटक, कादंबरी.
• उदाहरण: कविता, कथा, नाटक, कादंबऱ्या.

फरक:

• व्यवहाराची भाषा माहिती आणि कार्यावर लक्ष केंद्रित करते, तर साहित्याची भाषा सौंदर्य आणि अनुभवावर लक्ष केंद्रित करते.
• व्यवहाराची भाषा सोपी आणि स्पष्ट असते, तर साहित्याची भाषा अधिक गुंतागुंतीची आणि symbolic असू शकते.