औद्योगिकीकरणाची वाटचाल म्हणजे काय?
औद्योगिकीकरण म्हणजे कृषीप्रधान अर्थव्यवस्थेचे औद्योगिक अर्थव्यवस्थेत रूपांतर होण्याची प्रक्रिया. यात मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन, नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर, आणि औ industrial establishments ाic औद्यागिक संस्थांचा विकास होतो.
औद्योगिकीकरणाची वाटचाल:- सुरुवात:
औद्योगिकीकरणाची सुरुवात साधारणतः १८ व्या शतकात युरोपमध्ये झाली. इंग्लंडमध्ये जेम्स वॅटच्या वाफेच्या इंजिनाचा शोध लागला आणि त्यानंतर औद्योगिक क्रांतीला सुरुवात झाली.
- प्रगती:
नंतरच्या काळात, औद्योगिकीकरण जगभर पसरले. अनेक देशांनी आपल्या अर्थव्यवस्थांमध्ये बदल केले आणि औद्योगिक उत्पादन वाढवले.
- आधुनिक औद्योगिकीकरण:
आज, औद्योगिकीकरण केवळ उत्पादन वाढवण्यावर केंद्रित नाही, तर तंत्रज्ञान, ऑटोमेशन (स्वयंचलन), आणि नवीन उद्योगांच्या विकासावरही लक्ष केंद्रित केले जाते.
- पहिला टप्पा:
यात वाफेच्या इंजिनाचा वापर आणि कोळशावर आधारित ऊर्जा उत्पादन सुरू झाले.
- दुसरा टप्पा:
यामध्ये वीज, पेट्रोलियम, आणि स्टील यांचे उत्पादन वाढले.
- तिसरा टप्पा:
यामध्ये संगणक, इंटरनेट, आणि ऑटोमेशन यांचा वापर वाढला.
- चौथा टप्पा (Industry 4.0):
आता कृत्रिम बुद्धिमत्ता (artificial intelligence), डेटा विश्लेषण, आणि इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IoT) यांचा वापर करून उत्पादन प्रक्रिया अधिक कार्यक्षम बनवण्यावर भर दिला जात आहे.