संत रामदास यांच्या वाड्मयीन कामगिरीचा आढावा:

संत रामदास (इ.स. १६०८ - इ.स. १६८१) हे महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाचे संत आणि समाजसुधारक होते. त्यांनी आपल्या वाड्मयीन कार्यातून समाजाला मार्गदर्शन केले. त्यांची वाड्मयीन कामगिरी अनेक दृष्टीने महत्त्वपूर्ण आहे:

1. ग्रंथ रचना:

   संत रामदासांनी अनेक ग्रंथांची रचना केली, त्यापैकी 'दासबोध' हा त्यांचा सर्वात महत्त्वाचा ग्रंथ आहे.

   • दासबोध: हा ग्रंथ त्यांनी त्यांच्या शिष्यांना उपदेश देण्यासाठी लिहिला. यातPractical life ( व्यावहारिक जीवन), भक्ती, ज्ञान, आणि वैराग्य यांसारख्या विषयांवर मार्गदर्शन आहे.
   • मानसपूजा: या ग्रंथात त्यांनीaggregate meditation (एकाग्रतेने ध्यानाची) उपासना कशी करावी हे सांगितले आहे.
   • आत्माराम: यात आत्मज्ञानाचे (Self-knowledge) महत्त्व विशद केले आहे.
   • पंचक: यात पाच प्रकारच्याClues (बोध) कथा आहेत, ज्यातून नैतिक (Moral) आणि आध्यात्मिक (Spiritual) धडे मिळतात.
   • स्फुट प्रकरणे: यात विविध विषयांवर आधारित त्यांची विचार Collation (संकलन)आहे.
2. काव्य रचना:

   त्यांनी अनेक अभंग, ओव्या, आणि श्लोकांची रचना केली. त्यांच्या काव्यातून भक्ती, नैतिकता आणि सामाजिक जाणीव दिसून येते.

   • हनुमान चालीसा: त्यांची हनुमान चालीसा आजही लोकप्रिय आहे.
   • रामरक्षा स्तोत्र: हे स्तोत्र रामभक्तांमध्ये प्रसिद्ध आहे.
3. उपदेश आणि मार्गदर्शन:

   संत रामदासांनी आपल्या लेखनातून लोकांना धर्म, समाज, आणि नीती यांविषयी मार्गदर्शन केले. त्यांनी लोकांना एकत्र येऊन स्वराज्य स्थापनेसाठी प्रेरणा दिली.

4. भाषा आणि शैली:

   त्यांची भाषा सोपी आणि प्रभावी आहे. त्यांनी तत्कालीन समाजाला समजेल अशा भाषेत आपले विचार मांडले. त्यांच्या लेखनात उपमा, दृष्टांत आणि रूपकांचा वापर आढळतो, ज्यामुळे त्यांचे विचार अधिक स्पष्ट होतात.

5. सामাজিক प्रभाव:

   संत रामदासांच्या वाड्मयाचा समाजावर मोठा प्रभाव पडला. त्यांच्या विचारांनी लोकांना आत्मविश्वास मिळवला आणि समाज सुधारणेसाठी प्रेरणा मिळाली.

अश्या प्रकारे संत रामदास यांच्या वाड्मयीन कार्यामुळे ते आजही लोकांच्या मनात जिवंत आहेत.

संदर्भ:

• दासबोध - esamskriti.com