राष्ट्रीय एकात्मतेस बाध आणणारे घटक लिहा?
भारताच्या राष्ट्रीय एकात्मतेला अनेक घटक बाधक ठरतात. त्यापैकी काही प्रमुख घटक खालीलप्रमाणे आहेत:
-
जातीयवाद:
जातीवर आधारित भेदभाव आणि उच्च-नीचतेच्या भावना समाजात तेढ निर्माण करतात. यामुळे काही विशिष्ट जातींना सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय संधींपासून वंचित ठेवले जाते, ज्यामुळे असंतोष वाढतो.
-
धार्मिक कट्टरता:
धर्मांधता आणि धार्मिक कट्टरता लोकांना एकमेकांच्या विरोधात भडकवतात. धार्मिक उन्मादामुळे समाजात अशांतता आणि हिंसाचार निर्माण होतो, ज्यामुळे राष्ट्रीय एकात्मता धोक्यात येते.
-
भाषावाद:
भाषेच्या आधारावर प्रादेशिक अस्मिता निर्माण करणे आणि इतर भाषांबद्दल द्वेष निर्माण करणे भाषावादाला प्रोत्साहन देते.
-
प्रादेशिकवाद:
केवळ आपल्या प्रदेशाला महत्व देणे आणि इतर प्रदेशांबद्दल नकारात्मक दृष्टिकोन बाळगणे प्रादेशिकवादाला खतपाणी घालते. यामुळे राज्या-राज्यात सीमावाद आणि इतर प्रकारचे संघर्ष निर्माण होतात.
-
आर्थिक विषमता:
समाजात गरीब आणि श्रीमंत यांच्यात मोठी दरी असल्यास असंतोष वाढतो. आर्थिक संधींची असमान वाटणी समाजात अस्थिरता निर्माण करते.
-
राजकीय स्वार्थ:
राजकीय नेते केवळ आपल्या स्वार्थासाठी जातीय, धार्मिक आणि भाषिक भावना भडकवतात, ज्यामुळे समाजात फूट पडते.
-
वंशवाद:
वंश, वर्ण आणि शारीरिक वैशिष्ट्ये यांवरून श्रेष्ठत्व किंवा कनिष्ठत्व ठरवणे.
-
सामाजिक न्याय आणि समान संधींचा अभाव:
जेव्हा समाजातील काही गटांना सामाजिक न्याय आणि समान संधी मिळत नाहीत, तेव्हा ते असंतुष्ट राहतात आणि राष्ट्रीय एकात्मतेमध्ये बाधा निर्माण करतात.
-
शैक्षणिक मागासलेपण:
शिक्षणाच्या अभावामुळे लोक अंधश्रद्धा आणि चुकीच्या कल्पनांना बळी पडतात, ज्यामुळे समाजात गैरसमज आणि द्वेष वाढतो.
हे घटक एकत्रितपणे राष्ट्रीय एकात्मतेला कमजोर करतात. त्यामुळे, या समस्यांवर मात करण्यासाठी सामाजिक सलोखा, सहिष्णुता आणि सर्वसमावेशक विकास आवश्यक आहे.
अधिक माहितीसाठी आपण हे पाहू शकता: राष्ट्रीय एकात्मता काय आहे?