3 उत्तरे
3
answers
बर्लिन परिषदेवरील टिपा काय आहेत?
0
Answer link
बर्लिन परिषद 1878 मध्ये जर्मनीच्या बर्लिन शहरात झालेल्या परिषदेला म्हणतात. या परिषदेचे आयोजन 1877-78 च्या रशियन-तुर्की युद्धानंतर बाल्कन प्रायद्वीपातील परिस्थितीवर चर्चा करण्यासाठी करण्यात आले होते. परिषदेत सहभागी झालेल्या देशांमध्ये रशिया, ग्रेट ब्रिटन, फ्रान्स, ऑस्ट्रिया-हंगेरी, इटली आणि जर्मनी यांचा समावेश होता.
बर्लिन परिषदेतील काही महत्त्वाच्या टिपा खालीलप्रमाणे आहेत:
बल्गारियाचा विस्तार रोखला गेला. सान स्टीफानोंच्या करारानुसार, बल्गारियाला एक मोठा स्वतंत्र राज्य बनवण्यात आले होते. परंतु बर्लिन परिषदेत, बल्गारियाचे तीन भागांमध्ये विभाजन करण्यात आले. नवीन बल्गारियाला सुल्तानची संप्रभुता मान्य करावी लागली आणि त्याचे क्षेत्रफळ लहान करून ठेवण्यात आले.
ग्रीस, सर्बिया आणि रोमानियाला स्वातंत्र्य देण्यात आले. या तीन देशांनी 1877-78 च्या युद्धात रशियाच्या बाजूने लढा दिला होता. बर्लिन परिषदेत, या देशांना स्वातंत्र्य देण्यात आले आणि त्यांना नवीन सीमा प्रदान करण्यात आल्या.
ऑस्ट्रिया-हंगेरीला बोस्निया आणि हर्जेगोविना देण्यात आले. ऑस्ट्रिया-हंगेरीने रशियाला युद्धात मदत केली होती. बर्लिन परिषदेत, ऑस्ट्रिया-हंगेरीला बोस्निया आणि हर्जेगोविना या तुर्की प्रांतांना देण्यात आले.
रशियाला क्रिमिया आणि काकेशसमधील काही प्रदेश परत देण्यात आले. रशियाने 1856 च्या पारीस्त्र संधिनुसार हे प्रदेश तुर्कीला देऊन टाकले होते. बर्लिन परिषदेत, रशियाला हे प्रदेश परत देण्यात आले.
बर्लिन परिषदेचे परिणाम बाल्कन प्रायद्वीपाच्या इतिहासात महत्त्वपूर्ण ठरले. या परिषदेमुळे बाल्कन प्रायद्वीपात नवीन राजकीय परिस्थिती निर्माण झाली. बल्गारिया, ग्रीस, सर्बिया आणि रोमानिया या देशांना स्वातंत्र्य मिळाले आणि त्यांनी नवीन राज्ये स्थापन केली. ऑस्ट्रिया-हंगेरीला बोस्निया आणि हर्जेगोविना या महत्त्वाच्या प्रांतांवर नियंत्रण मिळाले. आणि रशियाने काही प्रदेश परत मिळवले.
बर्लिन परिषदेचे काही महत्त्वाचे परिणाम खालीलप्रमाणे आहेत:
बाल्कन प्रायद्वीपात नवीन राजकीय परिस्थिती निर्माण झाली.
बल्गारिया, ग्रीस, सर्बिया आणि रोमानिया या देशांना स्वातंत्र्य मिळाले.
ऑस्ट्रिया-हंगेरीला बोस्निया आणि हर्जेगोविना या महत्त्वाच्या प्रांतांवर नियंत्रण मिळाले.
रशियाने काही प्रदेश परत मिळवले.
बर्लिन परिषदेचा बाल्कन प्रायद्वीपाच्या इतिहासावर दीर्घकालीन प्रभाव पडला. या परिषदेमुळे बाल्कन प्रायद्वीपात नवीन राजकीय परिस्थिती निर्माण झाली आणि या परिस्थितीमुळे पुढील काही दशकांमध्ये बाल्कन प्रायद्वीपात अनेक युद्धे आणि संघर्ष झाले.
0
Answer link
बर्लिन परिषदेवर काही टिपा:
- परिषदेचा उद्देश: बर्लिन परिषदेचा (१८८४-१८८५) मुख्य उद्देश आफ्रिकेचे विभाजन करणे हा होता. युरोपातील शक्तिशाली राष्ट्रांनी आफ्रिकेतील भूभागावर हक्क सांगण्यासाठी आणि आपापल्या वसाहती स्थापन करण्यासाठी नियम व धोरणे ठरवली.
- सहभागी देश: या परिषदेत जर्मनी, ब्रिटन, फ्रान्स, ऑस्ट्रिया-हंगेरी, इटली, स्पेन, पोर्तुगाल, बेल्जियम, अमेरिका आणि रशिया यांसारख्या अनेक युरोपीय देशांचे प्रतिनिधी सहभागी झाले होते. आफ्रिकेतील कोणत्याही देशाला यात आमंत्रित केले नव्हते.
- परिषदेतील निर्णय:
- 'प्रभावी ताबा' (Effective Occupation) हा सिद्धांत मांडण्यात आला, ज्यानुसार एखादा देश आफ्रिकेतील प्रदेशावर तेव्हाच हक्क सांगू शकत होता, जेव्हा त्याची तिथे प्रभावी उपस्थिती असेल आणि तो प्रदेश नियंत्रित करू शकेल.
- काँगो नदी आणि नायजर नदी यांसारख्या महत्त्वाच्या नद्या आंतरराष्ट्रीय व्यापारासाठी खुल्या ठेवण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
- गुलामगिरी संपुष्टात आणण्यासाठी उपाययोजनांवर चर्चा झाली.
- परिणाम:
- आफ्रिकेचे विभाजन झाले आणि संपूर्ण खंड युरोपीय देशांच्या राजवटीखाली आला.
- आफ्रिकेतील नैसर्गिक साधनसंपत्तीची मोठ्या प्रमाणावर लूट झाली.
- आफ्रिकेतील लोकांचे सामाजिक, राजकीय आणि आर्थिक जीवन पूर्णपणे बदलून गेले.
- विविध युरोपीय देशांनी वेगवेगळ्या सीमा निश्चित केल्या, ज्यामुळे अनेक वांशिक आणि सामाजिक गटांना विभागले गेले, ज्याचा परिणाम आजही आफ्रिकेत दिसतो.
- वारसा: बर्लिन परिषदेला आफ्रिकेतील वसाहतवादाचा एक महत्त्वाचा टप्पा मानला जातो. या परिषदेमुळे आफ्रिकेतील राजकीय अस्थिरता, गरिबी आणि सामाजिक अशांती वाढली, ज्याचे परिणाम आजही दिसून येतात.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील दुवे पाहू शकता: