क्षयरोग हा मायकोबॅक्टेरियम ट्युबरक्युलॉसिस (Mycobacterium tuberculosis) या जीवाणूंमुळे होणारा एक संसर्गजन्य रोग आहे. हा जीवाणू गोलाकार असून, त्याची लांबी 2 ते 4 मायक्रॉन आणि रुंदी 0.5 मायक्रॉन असते. हा जीवाणू स्वतः स्थलांतर करत नाही आणि त्याला ऑक्सिजनची गरज असते. त्याचे विभाजन (पुनरुत्पादन काल) सुमारे 20 तास एवढ्या दीर्घ काळाने होते. हे जीवाणू मुख्यतः आश्रयीच्या पांढर्‍या पेशीत किंवा अन्य ऊतीमध्ये राहतात. त्यांची पेशीभित्तिका मेणचट व मेदयुक्त असते. पेशीपटलाबाहेरील पेप्टिडोग्लायकान (Peptidoglycan) रेणूंच्या जाळीदार संरचनेमुळे हा जीवाणू प्रतिजैविकांना प्रतिरोधक असतो.

क्षयरोग हा हवेतील थेंबांद्वारे एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये पसरतो. फुफ्फुसाच्या टीबीची लागण झालेले लोक जेव्हा शिंकतात, खोकतात किंवा थुंकतात तेव्हा ते टीबीचे जिवाणू हवेत सोडतात. संसर्ग होण्यासाठी, एखाद्या व्यक्तीला या मायकोबॅक्टेरियम ट्युबरक्युलोसिस (Mtb) जंतूंपैकी फक्त काही श्वास घेणे आवश्यक आहे.

क्षयरोगाच्या लक्षणांमध्ये खोकला, वजन कमी होणे, भूक मंदावणे, हलकासा परंतु संध्याकाळी वाढणारा ताप, छातीत दुखणे, रात्री घाम येणे इत्यादींचा समावेश होतो.

क्षयरोग हा पूर्णपणे बरा होणारा आजार आहे. योग्य उपचार केल्यास, रुग्ण 90% ते 95% बरा होतो.

क्षयरोग (Tuberculosis) हा मायकोबॅक्टेरियम ट्युबरक्युलोसिस (Mycobacterium tuberculosis) नावाच्या जंतूमुळे होणारा रोग आहे.

हा रोग प्रामुख्याने फुफ्फुसांवर हल्ला करतो, परंतु तो शरीराच्या इतर भागांमध्ये देखील पसरू शकतो.

लक्षणे:

• तीव्र खोकला
• वजन घटणे
• रात्री घाम येणे
• थकवा जाणवणे

उपचार: क्षयरोगावर औषधोपचार उपलब्ध आहेत आणि लवकर निदान झाल्यास तो बरा होऊ शकतो.

अधिक माहितीसाठी:

सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेंशन (CDC)