div style='font-family: Arial, sans-serif;' div style='font-size: 16px;' div b पावसाच्या पाण्याचे स्वरूप आणि सजीवसृष्टीवरील परिणाम /b /div div b उपक्रम: पावसाच्या पाण्याचे विश्लेषण /b /div div b साहित्य: /b /div ul li पावसाचे पाणी जमा करण्यासाठी स्वच्छ भांडे /li li पीएच पेपर (pH paper) किंवा पीएच मीटर (pH meter) /li li युनिव्हर्सल इंडिकेटर (Universal indicator) /li li ड्रॉपर (Dropper) /li li टेस्ट ट्यूब (Test tube) /li /ul div b कृती: /b /div ol li पावसाचे पाणी एका स्वच्छ भांड्यात जमा करा. /li li टेस्ट ट्यूबमध्ये थोडे पाणी घ्या आणि त्यात युनिव्हर्सल इंडिकेटरचे काही थेंब टाका. /li li पीएच पेपर किंवा पीएच मीटरने पाण्याचा सामू (pH) मोजा. /li li निरीक्षणांची नोंद करा. /li /ol div b निरीक्षणांचे विश्लेषण: /b /div p पावसाच्या पाण्याचा सामू 7 पेक्षा कमी असल्यास, ते आम्लीय (acidic) आहे. सामान्यतः पावसाच्या पाण्याचा सामू 5.6 असतो, कारण त्यात कार्बन डायऑक्साइड (Carbon Dioxide) विरघळलेला असतो, जो सौम्य आम्ल तयार करतो. /p div b पावसाच्या पाण्याचे स्वरूप: /b /div ul li सामान्यतः, पावसाचे पाणी नैसर्गिकरित्या थोडे आम्लीय असते. /li li वातावरणातील प्रदूषणामुळे (pollution) ते अधिक आम्लीय होऊ शकते, ज्यामुळे ऍसिड पाऊस (acid rain) पडतो. /li /ul div b सजीवसृष्टीवर होणारे परिणाम: /b /div ul li b वनस्पती: /b आम्लीय पावसामुळे झाडांची पाने पिवळी पडतात आणि त्यांची वाढ थांबते. मातीतील पोषक तत्वे कमी होतात. /li li b जलचर जीव: /b नद्या आणि तलावातील पाणी जास्त आम्लीय झाल्यास मासे आणि इतर जलचर जीव मरू शकतात. /li li b इमारती आणि वास्तू: /b आम्लीय पावसामुळे इमारती आणि ऐतिहासिक वास्तूंचे नुकसान होते. /li li b मानवी आरोग्य: /b प्रदूषित पावसामुळे श्वसनाचे आजार होऊ शकतात. /li /ul div b निष्कर्ष: /b /div p पावसाच्या पाण्याचे विश्लेषण करून, त्याचे स्वरूप आणि सजीवसृष्टीवर होणाऱ्या परिणामांबद्दल माहिती मिळते. वातावरणातील प्रदूषण कमी करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून पावसाच्या पाण्याची गुणवत्ता सुधारता येईल आणि सजीवसृष्टीचे संरक्षण करता येईल. /p div b अधिक माहितीसाठी: /b /div ul li महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळ: a href="https://mpcb.gov.in/" target="_blank" rel="noopener noreferrer" https://mpcb.gov.in//a /li li केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळ: a href="https://cpcb.nic.in/" target="_blank" rel="noopener noreferrer" https://cpcb.nic.in//a /li /ul /div