1 उत्तर
1
answers
संस्कृती आणि नागरिकता यांच्यातील सहसंबंध स्पष्ट करा?
0
Answer link
संस्कृती आणि नागरिकता यांच्यातील सहसंबंध खूप गुंतागुंतीचा आहे. हे दोन्ही घटक एखाद्या समाजाच्या जडणघडणीत आणि व्यक्तीच्या सामाजिक जीवनात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
संस्कृती:
- परिभाषा: संस्कृती म्हणजे एखाद्या विशिष्ट समूहाचे ज्ञान, समजूत, कला, नीती, कायदा, रूढी आणि क्षमता यांचा समुच्चय.
- महत्व: संस्कृती माणसाला जगाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन देते. ती व्यक्तीच्या आचरणांना आकार देते आणि सामाजिक संबंधांना मार्गदर्शन करते.
नागरिकता:
- परिभाषा: नागरिकता म्हणजे एखाद्या विशिष्ट देशाचा किंवा राज्याचा सदस्य असणे. नागरिकांना काही अधिकार आणि कर्तव्ये प्राप्त असतात.
- महत्व: नागरिकता व्यक्तीला सामाजिक आणि राजकीय जीवनात सहभागी होण्याची संधी देते. तसेच, राज्याकडून संरक्षण आणि सुविधा मिळवण्याचा हक्क मिळवते.
संस्कृती आणि नागरिकता यातील संबंध:
- मूल्ये आणि आदर्श: संस्कृती नागरिकांच्या मूल्यांना आणि आदर्शांना आकार देते. हे मूल्य आणि आदर्श नागरिकांच्या हक्कांचे आणि कर्तव्यांचे स्वरूप निश्चित करतात.
- सामाजिक cohesion: समान संस्कृती नागरिकांमध्ये सामाजिक cohesion वाढवते. ज्यामुळे एक मजबूत आणि एकसंध समाज निर्माण होतो.
- राजकीय सहभाग: संस्कृती नागरिकांच्या राजकीय सहभागावर परिणाम करते. काही संस्कृतींमध्ये नागरिकांना सक्रियपणे सहभागी होण्यास प्रोत्साहित केले जाते, तर काही संस्कृतींमध्ये हे प्रमाण कमी असू शकते.
- कायदे आणि धोरणे: संस्कृती कायद्यांना आणि धोरणांना प्रभावित करते. कायदे आणि धोरणे सांस्कृतिक मूल्यांनुसार तयार केले जातात.
उदाहरण:
भारतामध्ये 'वसुधैव कुटुंबकम्' (संपूर्ण जग एक कुटुंब आहे) ही सांस्कृतिक संकल्पना आहे. यामुळे भारतीय नागरिक जगाकडे अधिक सहिष्णुतेने आणि सहानुभूतीने पाहतात. तसेच, 'अहिंसा' हे मूल्य भारतीय नागरिकत्वाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
निष्कर्ष:
संस्कृती आणि नागरिकता हे दोन्ही घटक एकमेकांशी जोडलेले आहेत. संस्कृती नागरिकांच्या विचारसरणीला आणि वर्तनाला आकार देते, तर नागरिकता त्या संस्कृतीला जतन आणि विकसित करण्याची संधी देते.