भूगोल
शहरीकरण
आधुनिक काळातील मोठी आणि बहुविधतेने भारलेली शहरे कोणत्या कारणांनी विकसित झाली, स्पष्ट करा?
1 उत्तर
1
answers
आधुनिक काळातील मोठी आणि बहुविधतेने भारलेली शहरे कोणत्या कारणांनी विकसित झाली, स्पष्ट करा?
0
Answer link
आधुनिक काळातील मोठी आणि बहुविधतेने भारलेली शहरे अनेक कारणांनी विकसित झाली, त्यापैकी काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
-
औद्योगिकीकरण (Industrialization):
कारणे:
- उत्पादन वाढ: औद्योगिकीकरणामुळे वस्तूंचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात वाढले. कारखाने आणि उत्पादन युनिट्स शहरांमध्ये केंद्रित झाल्यामुळे रोजगाराच्या संधी निर्माण झाल्या.
- शहरीकरण: ग्रामीण भागातील लोक रोजगाराच्या शोधात शहरांकडे आकर्षित झाले, ज्यामुळे शहरांची लोकसंख्या झपाट्याने वाढली.
-
तंत्रज्ञान आणि नविनता (Technology and Innovation):
कारणे:
- नवीन तंत्रज्ञान: शहरांमध्ये नवीन तंत्रज्ञानाचा विकास आणि वापर मोठ्या प्रमाणावर झाला. यामुळे शहरांची कार्यक्षमता वाढली आणि जीवनमान सुधारले.
- संदेशवहन आणि वाहतूक: जलद संदेशवहन (Communication) आणि वाहतूक (Transport) सुविधांमुळे शहरे एकमेकांशी जोडली गेली, ज्यामुळे व्यापार आणि लोकांची देवाणघेवाण वाढली.
-
व्यापार आणि अर्थव्यवस्था (Trade and Economy):
कारणे:
- आर्थिक केंद्र: शहरे व्यापार आणि आर्थिक घडामोडींचे केंद्र बनली. बँका, वित्तीय संस्था आणि मोठे उद्योग शहरांमध्ये स्थापित झाले.
- रोजगार: व्यापारामुळे शहरांमध्ये विविध प्रकारच्या नोकऱ्या उपलब्ध झाल्या, ज्यामुळे कुशल आणि अकुशल कामगारांना संधी मिळाली.
-
शैक्षणिक आणि सांस्कृतिक केंद्र (Educational and Cultural Center):
कारणे:
- शिक्षण: शहरांमध्ये उच्च शिक्षण संस्था, विद्यापीठे आणि संशोधन केंद्रे असल्याने शिक्षणासाठी विद्यार्थी आकर्षित झाले.
- संस्कृती: शहरे विविध संस्कृतींचे संगम बनली. कला, साहित्य, संगीत, नाटक यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये शहरांनी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.
-
राजकीय आणि प्रशासकीय महत्त्व (Political and Administrative Importance):
कारणे:
- राजधानी: अनेक शहरे राज्यांच्या आणि देशांच्या राजधान्या बनल्या, ज्यामुळे सरकारी कार्यालये आणि प्रशासकीय कामकाज शहरांमध्ये केंद्रित झाले.
- धोरण: शहरांमध्ये राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय धोरणे ठरवली जातात, ज्यामुळे त्यांचे महत्त्व वाढले.
या कारणांमुळे शहरे केवळ लोकसंख्येनेच नाही, तर आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक आणि राजकीयदृष्ट्याही महत्त्वाची बनली आहेत.