प्रकारांची कर्तव्ये आणि जबाबदाऱ्या अनेक आहेत, त्यापैकी काही महत्त्वाच्या कर्तव्ये आणि जबाबदाऱ्या खालीलप्रमाणे:

• कायद्याचे पालन करणे: प्रत्येक नागरिकाचे कर्तव्य आहे की त्याने देशाच्या कायद्याचे पालन केले पाहिजे.
• कर भरणे: नागरिकांनी वेळेवर कर भरणे आवश्यक आहे, कारण ते सरकारला सार्वजनिक सेवा पुरवण्यासाठी मदत करतात.
• मतदान करणे: मतदानाचा हक्क बजावणे हे प्रत्येक नागरिकाचे कर्तव्य आहे.
• राष्ट्रीय संपत्तीचे रक्षण करणे: सार्वजनिक मालमत्तेचे नुकसान करणे टाळणे आणि तिचे जतन करणे हे नागरिकांचे कर्तव्य आहे.
• पर्यावरणाचे रक्षण करणे: झाडे लावणे, पाणी वाचवणे आणि प्रदूषण कमी करणे हे पर्यावरण रक्षणाचे भाग आहेत.
• सामाजिक सलोखा: समाजात शांतता आणि सलोखा राखणे, तसेच जातीय आणि धार्मिक तेढ टाळणे.
• शिक्षण घेणे व देणे: प्रत्येक मुलाला शिक्षण मिळवण्याचा अधिकार आहे आणि सुशिक्षित नागरिकांनी इतरांना शिक्षित करण्यासाठी प्रयत्न करणे.
• देशाचे संरक्षण करणे: गरज पडल्यास देशाचे संरक्षण करण्यासाठी तयार असणे.

याव्यतिरिक्त, नागरिकांच्या आणखी काही जबाबदाऱ्या आहेत, ज्यामध्ये आपल्या समाजाप्रती आणि देशाप्रती सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवणे, सार्वजनिक हितासाठी काम करणे, आणि आपल्या आसपासच्या लोकांमध्ये जागरूकता निर्माण करणे इत्यादींचा समावेश होतो.