ऐतिहासिक दृष्टीने पाहता अराजकवाद  ही सध्याच्या समाजव्यवस्थेवर टीका करणारी, तिला ‘हवासा’ पर्याय सुचवणारी आणि इथपासून तिथपर्यंत जाण्याचा मार्ग दाखवणारी विचारप्रणाली आहे. अविचारी बंडे अराजकवादी नसतात. आजच्या ऐहिक शासनाला तात्त्विक किंवा धार्मिक भूमिकेतून नाकारणेही अराजकवादी नाही. गूढवादी व स्टोइक  यांना अराजक नको असते तर इतर कोणते तरी राज्य हवे असते. अराजकवाद मात्र इतिहासात नेहेमीच केवळ माणूस आणि समाज या संबंधांवर रोखलेला आहे. त्याचा हेतू नेहेमीच सामाजिक परिवर्तन घडवून आणण्याचा असतो. तो नेहेमीच सध्याच्या सामाजिक रचनेला दुष्ट मानतो. हे मानणे माणसांच्या स्वभावाच्या व्यक्तिवादी आकलनातूनही येत असेल, पण अराजकवादाच्या पद्धती मात्र नेहेमीच सामाजिक बंडखोरी करण्याच्या असतात, मग त्या हिंसेचा आधार घेवोत वा न घेवोत.

अराजक म्हणजे:

• राजेशाही नसलेली स्थिती: जेव्हा एखाद्या प्रदेशावर किंवा भूभागावर कोणा एका विशिष्ट व्यक्तीची, राजाची किंवा राणीची सत्ता असत नाही, त्याला अराजक म्हणतात.
• नियमांचा अभाव: समाजामध्ये कोणतीही कायदेशीर व्यवस्था किंवा नियम नसणे.
• अव्यवस्था: गोंधळाची आणि अशांततेची स्थिती, जिथे कोणतीही शासकीय नियंत्रण नसते.

सोप्या भाषेत सांगायचे झाल्यास, अराजक म्हणजे अशी स्थिती जिथे कोणाचेही नियंत्रण नाही आणि कोणतीही व्यवस्था नाही.

उदाहरण: युद्ध किंवा नैसर्गिक आपत्तीमुळे एखाद्या देशातील सरकार पूर्णपणे कोसळल्यास, तिथे अराजक माजू शकते.