सणांचा पर्यावरणावर होणारा परिणाम काय?
सणांचा पर्यावरणावर अनेक प्रकारे परिणाम होतो. काही सकारात्मक परिणाम असले तरी नकारात्मक परिणाम अधिक गंभीर असतात.
-
प्रदूषण:
सणांमध्ये मोठ्या प्रमाणात फटाके फोडले जातात. फटाक्यांमुळे हवा आणि ध्वनि प्रदूषण होते. हवेतील नायट्रोजन ऑक्साइड (nitrogen oxide) आणि सल्फर डायऑक्साइड (sulfur dioxide) यांचे प्रमाण वाढते, ज्यामुळे श्वसनाच्या समस्या उद्भवू शकतात.
-
कचरा:
सणांमध्ये प्लास्टिक आणि इतर अविघटनशील (non-biodegradable) वस्तूंचा वापर वाढतो, ज्यामुळे कचरा वाढतो. हा कचरा जलस्त्रोतांमध्ये आणि जमिनीवर साठून राहतो, ज्यामुळे प्रदूषण होते.
-
नैसर्गिक संसाधनांचा ऱ्हास:
decoration साठी वापरल्या जाणाऱ्या नैसर्गिक वस्तू, जसे की झाडांची पाने आणि फुले, मोठ्या प्रमाणात तोडली जातात. यामुळे नैसर्गिक संसाधनांचा ऱ्हास होतो.
-
जल प्रदूषण:
गणेश विसर्जन आणि इतर धार्मिक विसर्जनांमुळे नद्या आणि तलावांमध्ये प्रदूषण वाढते. मूर्ती बनवण्यासाठी वापरलेले रासायनिक रंग पाण्यात मिसळतात आणि जलचर प्राण्यांसाठी ते हानिकारक ठरतात.
-
ऊर्जा वापर:
सणांमध्ये रोषणाईसाठी मोठ्या प्रमाणात विजेचा वापर केला जातो, ज्यामुळे ऊर्जा वापर वाढतो आणि कार्बन उत्सर्जन वाढते.
-
पर्यावरण সচেতনता:
काही सण, जसे की होळी, पर्यावरणाबद्दल जागरूकता वाढवण्यास मदत करतात. काही ठिकाणी इको-फ्रेंडली (eco-friendly) होळी साजरी केली जाते, ज्यात नैसर्गिक रंगांचा वापर केला जातो.
-
नैसर्गिक घटकांचे महत्त्व:
काही सणांमध्ये विशिष्ट झाडे आणि वनस्पतींची पूजा केली जाते, ज्यामुळे त्यांचे संरक्षण करण्यास प्रोत्साहन मिळते.
एकंदरीत, सणांचा पर्यावरणावर नकारात्मक परिणाम अधिक होतो. त्यामुळे, पर्यावरणपूरक सण साजरे करणे आवश्यक आहे.
उपाय:
- पर्यावरणपूरक वस्तूंचा वापर करणे.
- कमी प्रदूषण करणारे रंग वापरणे.
- कचरा कमी करणे आणि पुनर्वापर करणे.
- ऊर्जा वाचवणे.