प्राचीन बौद्ध परंपरेत थेरवाद हा 'प्रज्ञा', 'शील', 'समाधी' असे त्रिरत्न मानते, तर महायान समाधीचा त्याग करून 'प्रज्ञा', 'शील' आणि 'करुणा' असे त्रिरत्न मानते. दोहोंच्या मते बुद्ध धम्माचे अंतिम उद्दिष्ट आहे दुःख मुक्ती आणि दुःखमुक्तीची ही इहलोकीची अवस्था म्हणजे निर्वाण, म्हणजेच 'मनाची आनंदमय अवस्था' होय.