1 उत्तर
1
answers
दहिवऱ्यामुळे कायिक विदारण होते, भौगोलिक कारणे लिहा?
0
Answer link
दहिवऱ्यामुळे (Frost Action) कायिक विदारण होते, याची भौगोलिक कारणे खालीलप्रमाणे:
दहिवऱ्यामुळे होणारे कायिक विदारण
दहिवऱ्यामुळे होणारे कायिक विदारण ही एक नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. या प्रक्रियेमध्ये पाणी गोठून त्याचे बर्फात रूपांतर होते, तेव्हा खडक आणि जमिनीतील भेगांमध्ये दाब निर्माण होतो आणि त्यामुळे खडक तुटतात.
भौगोलिक कारणे:
- तापमान: ज्या प्रदेशात तापमान वारंवार 0°C (32°F) च्या खाली जाते, तिथे ही प्रक्रिया अधिक प्रभावीपणे होते. कारण, पाणी गोठून बर्फ होण्याची क्रिया वारंवार घडते.
- पाण्याची उपलब्धता: खडक आणि जमिनीमध्ये पाणी उपलब्ध असणे आवश्यक आहे. हे पाणी पावसाच्या रूपात, बर्फ वितळल्याने किंवा भूमिगत जल म्हणून असू शकते.
- खडकांची संरचना: काही खडक सচ্ছিद्र (porous) असल्यामुळे त्यांच्यामध्ये पाणी सहज प्रवेश करते. अशा खडकांमध्ये दहिवऱ्यामुळे विदारण लवकर होते.
- Jointed Rocks: ज्या खडकांमध्ये आधीपासूनच भेगा (joints) असतात, त्यामध्ये पाणी शिरून बर्फ बनल्यावर दाब निर्माण होतो आणि खडक अधिक वेगाने तुटतात.
- उंची: उंच पर्वतीय प्रदेशात तापमान कमी असल्यामुळे ही क्रिया अधिकCommon होते.
विदारणाची प्रक्रिया:
- पाणी खडकांच्या भेगांमध्ये शिरते.
- तापमान 0°C च्या खाली গেলে पाणी गोठून बर्फ बनते.
- बर्फाचे आकारमान वाढल्यामुळे तो भेगांवर दाब टाकतो.
- ही प्रक्रिया वारंवार घडल्याने खडक कमकुवत होऊन तुटतात.
परिणाम:
- खडकांचे लहान तुकड्यांमध्ये रूपांतर होते.
- पर्वतीय प्रदेशात दरडी कोसळण्याची शक्यता वाढते.
- नदीच्या प्रवाहांमध्ये खडक आणि मातीचे कण मिसळतात.
या प्रक्रियेमुळे पर्वतीय आणि थंड प्रदेशांतील भूभागावर मोठा परिणाम होतो.