पठारांचे प्रकार:

पठार म्हणजे सभोवतालच्या प्रदेशापेक्षा उंच असलेला सपाट जमिनीचा भाग. त्यांची निर्मिती आणि भूवैज्ञानिक रचना यानुसार त्यांचे विविध प्रकार पडतात:

1. खंडीय पठार (Continental Plateau): हे पठार विस्तीर्ण भूप्रदेशावर तयार होते. भूगर्भामध्ये होणाऱ्या हालचालींमुळे भूपृष्ठाचा भाग उचलला जातो व त्यामुळे या पठाराची निर्मिती होते. उदाहरण: भारतातील दख्खनचे पठार.
2. गिरीपद पठार (Piedmont Plateau): पर्वताच्या पायथ्याशी तयार होणारे पठार म्हणजे गिरीपद पठार. पर्वतावरून वाहून आलेल्या नद्यांनी गाळ साठवल्याने हे पठार तयार होते. उदाहरण: अमेरिकेतील ॲपलॅशियन पर्वताच्या पूर्वेकडील पठार.
3. आंतर पर्वतीय पठार (Intermontane Plateau): हे पठार पर्वतांच्या दरम्यान तयार होते. दोन पर्वतरांगांच्या मधला भाग उचलला गेल्याने किंवा त्या भागात गाळाचे संचय झाल्याने हे पठार तयार होते. उदाहरण: तिबेटचे पठार, जे हिमालय आणि कुनलुन पर्वतरांगांच्या दरम्यान आहे.
4. लाव्हा पठार (Lava Plateau): ज्वालामुखीच्या उद्रेकातून बाहेर पडणाऱ्या लाव्हा रसाच्या संचयनाने लाव्हा पठार तयार होते. लाव्हा थंड झाल्यावर त्याची जाड थर तयार होतात, ज्यामुळे पठार तयार होते. उदाहरण: भारतातील दख्खनचे पठार (काही भाग).
5. अपघर्षणाचे पठार (Dissected Plateau): हे पठार मूळतः उंचसखल प्रदेशाचे असते, परंतु कालांतराने नदी, वारा आणि हिमनदी यांसारख्या नैसर्गिक शक्तींमुळे त्याचे रूपांतर पठारात होते. उदाहरण: अमेरिकेतील माउंट डेझर्ट आयलंड.

प्रत्येक पठाराची स्वतःची अशी वैशिष्ट्ये आहेत आणि तेथील भौगोलिक परिस्थितीनुसार त्यांची जडणघडण होते.

अधिक माहितीसाठी:

• तुम्ही भूगोल विषयावरील पाठ्यपुस्तके आणि इतर शैक्षणिक संदर्भ घेऊ शकता.
• विकिपीडिया (https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%A0%E0%A4%BE%E0%A4%B0)