भूकंप लहरी या भूकंपादरम्यान निर्माण होणाऱ्या ऊर्जा लहरी आहेत. ह्या लहरी पृथ्वीच्या आतून आणि पृष्ठभागावरून प्रवास करतात.

भूकंप लहरींचे मुख्यत्वे दोन प्रकार आहेत:

1. शरीर लहरी (Body waves): या लहरी पृथ्वीच्या आतून प्रवास करतात. त्यांचे दोन उपप्रकार आहेत:
   • प्राथमिक लहरी (P-waves): ह्या सर्वात वेगवान लहरी आहेत आणि घन, द्रव आणि वायू अशा तिन्ही माध्यमांतून प्रवास करू शकतात. त्या ध्वनी लहरींसारख्या लांब दिशेने प्रवास करतात.
   • दुय्यम लहरी (S-waves): ह्या लहरी फक्त घन माध्यमांतून प्रवास करू शकतात. त्या प्रकाशलहरींसारख्या (light waves) दिशेला काटकोनात प्रवास करतात.
2. पृष्ठभाग लहरी (Surface waves): या लहरी पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरून प्रवास करतात आणि शरीर लहरींपेक्षा हळू असतात. त्यांचे दोन उपप्रकार आहेत:
   • लव लहरी (Love waves): ह्या लहरी पृष्ठभागावर आडव्या दिशेने (sideways) प्रवास करतात.
   • रॅले लहरी (Rayleigh waves): ह्या लहरी समुद्रातील लाटांसारख्या (rolling motion) मार्गाने प्रवास करतात.

भूकंप लहरींचा अभ्यास भूकंपाचे केंद्रस्थान आणि पृथ्वीच्या आतल्या भागाची रचना समजून घेण्यासाठी महत्त्वाचा आहे.

• सिस्मोग्राफ (Seismograph): हे भूकंप लहरी मोजण्याचे उपकरण आहे. यामुळे भूकंपाची तीव्रता आणि स्थान निश्चित केले जाते.
• भूकंप लहरींच्या वेळेनुसार आणि मार्गांनुसार पृथ्वीच्या आतल्या भागातील घनता आणि रचना समजते.

भूकंप लहरींचा अभ्यास नैसर्गिक आपत्ती व्यवस्थापनासाठी उपयुक्त आहे.

• भूकंपाचा अंदाज वर्तवण्यासाठी आणि धोक्याची सूचना देण्यासाठी मदत करतात.
• इमारती आणि इतर बांधकामे भूकंपांना टिकाऊ बनवण्यासाठी मार्गदर्शन करतात.