माहिती अधिकार अंतर्गत अर्ज करून सार्वजनिक हिता संदर्भात माहिती मागवणे?
-
अर्ज कोणाकडे करावा:
तुम्ही ज्या सरकारी संस्थेकडून माहिती मिळवू इच्छिता, त्या संस्थेच्या जन माहिती अधिकाऱ्याकडे (Public Information Officer - PIO) अर्ज करावा. प्रत्येक सरकारी कार्यालयात जन माहिती अधिकारी नेमलेला असतो.
-
अर्जाचा नमुना:
माहिती अधिकार कायद्यानुसार अर्जाचा कोणताही विशिष्ट नमुना नाही. तुम्ही साध्या कागदावर अर्ज करू शकता. अर्जामध्ये खालील माहिती असावी:
- अर्जदाराचे नाव
- पत्ता
- संपर्क क्रमांक
- ईमेल आयडी (असल्यास)
- कोणत्या कार्यालयाकडून माहिती हवी आहे, त्याचे नाव
- मागितलेली माहिती स्पष्टपणे नमूद करा (प्रश्न सुस्पष्ट आणि विशिष्ट असावेत)
- अर्ज करण्याची तारीख आणि ठिकाण
- स्वाक्षरी
-
अर्ज कसा करावा:
अर्ज तुम्ही प्रत्यक्ष कार्यालयात जाऊन देऊ शकता किंवा पोस्टाने पाठवू शकता. पोस्टाने पाठवल्यास, तो रजिस्टर पोस्टाने पाठवा जेणेकरून तुमच्याकडे पोच पावती (acknowledgement receipt) राहील.
-
फी (Fee):
माहिती अधिकार अर्ज दाखल करण्यासाठी साधारणपणे १० रुपये शुल्क असते. हे शुल्क तुम्ही रोख, डिमांड ड्राफ्ट, पोस्टल ऑर्डर किंवा ई-पेमेंटद्वारे भरू शकता. काही राज्यांमध्ये शुल्क माफ असते.
-
सार्वजनिक हिताची माहिती:
जर तुम्ही सार्वजनिक हितासाठी माहिती मागत असाल, तर अर्जामध्ये हे नमूद करणे आवश्यक आहे की ही माहिती सार्वजनिक हितासाठी का आवश्यक आहे.
-
माहिती किती दिवसात मिळते:
जन माहिती अधिकाऱ्याला अर्ज मिळाल्यापासून ३० दिवसांच्या आत माहिती देणे बंधनकारक आहे. जर माहिती तुमच्या जीविताशी संबंधित असेल, तर ती ४८ तासांच्या आत देणे आवश्यक आहे.
-
अपिलाची प्रक्रिया:
जर तुम्हाला वेळेवर माहिती मिळाली नाही किंवा जन माहिती अधिकाऱ्याने दिलेली माहिती समाधानकारक नसेल, तर तुम्ही प्रथम अपिलीय अधिकाऱ्याकडे (First Appellate Authority) ३० दिवसांच्या आत अपील करू शकता. त्यानंतर, राज्य माहिती आयोगाकडे (State Information Commission) दुसरे अपील करता येते.
-
महत्वाचे मुद्दे:
माहिती अधिकार कायद्याबद्दल जागरूकता असणे आवश्यक आहे. RTI Act 2005 या कायद्याची माहिती तुम्हाला rti.gov.in या वेबसाईटवर मिळेल.