शिक्षण
व्यवस्थापन
शैक्षणिक व्यवस्थापन
शैक्षणिक व्ययवस्थापन ही संकल्पना स्पष्ट करून त्यात कोणकोणत्या घटकांचा समावेश होतो ते सांगा.?
1 उत्तर
1
answers
शैक्षणिक व्ययवस्थापन ही संकल्पना स्पष्ट करून त्यात कोणकोणत्या घटकांचा समावेश होतो ते सांगा.?
0
Answer link
शैक्षणिक व्यवस्थापन ही एक विस्तृत संकल्पना आहे, ज्यामध्ये शिक्षण संस्था आणि शिक्षण प्रणालीच्या प्रभावीfun कार्यासाठी आवश्यक असलेल्या सर्व योजना, धोरणे, प्रक्रिया आणि कार्यांचा समावेश होतो.
शैक्षणिक व्यवस्थापनाची व्याख्या:
- शैक्षणिक व्यवस्थापन म्हणजे शिक्षण संस्थेच्या ध्येयांनुसार मनुष्यबळ, भौतिक संसाधने आणि आर्थिक संसाधनांचा कार्यक्षम वापर करून शैक्षणिक प्रक्रिया सुलभ करणे.
- हे शिक्षणाच्या उद्दिष्टांना साध्य करण्यासाठी नियोजन, आयोजन, समन्वय, निर्देशन आणि नियंत्रण यांसारख्या व्यवस्थापकीय कार्यांचा वापर करते.
शैक्षणिक व्यवस्थापनातील घटक:
- नियोजन (Planning): शैक्षणिक उद्दिष्ट्ये निश्चित करणे आणि ती साध्य करण्यासाठी धोरणे आणि योजना तयार करणे.
- संघटन (Organizing): संस्थेची रचना तयार करणे, जबाबदाऱ्यांचे वाटप करणे आणि कामांचे समन्वय साधणे.
- कर्मचारी व्यवस्थापन (Staffing): योग्य कर्मचाऱ्यांची भरती करणे, त्यांना प्रशिक्षण देणे आणि त्यांचे व्यवस्थापन करणे.
- निर्देशन (Directing): कर्मचाऱ्यांना मार्गदर्शन करणे, त्यांना प्रेरित करणे आणि त्यांच्या कार्याचे पर्यवेक्षण करणे.
- समन्वय (Coordinating): संस्थेतील विविध विभाग आणि व्यक्ती यांच्यात समन्वय साधणे.
- नियंत्रण (Controlling): संस्थेच्या कार्याचे मूल्यांकन करणे आणि आवश्यक ते बदल करणे.
- निर्णय घेणे (Decision Making): संस्थेशी संबंधित धोरणात्मक आणि कार्यात्मक निर्णय घेणे.
- संप्रेषण (Communication): संस्थेतील व्यक्ती आणि विभाग यांच्यात प्रभावी संवाद राखणे.
- अंदाजपत्रक आणि वित्त व्यवस्थापन (Budgeting and Financial Management): संस्थेच्या आर्थिक गरजा पूर्ण करणे आणि खर्चाचे व्यवस्थापन करणे.
- शैक्षणिक संशोधन आणि विकास (Educational Research and Development): नवीन शैक्षणिक पद्धती आणि तंत्रज्ञानाचा विकास करणे.
शैक्षणिक व्यवस्थापनामध्ये या घटकांचा समावेश असतो आणि त्यांच्या एकत्रित प्रयत्नांमुळे शिक्षण संस्था अधिक प्रभावीपणे कार्य करू शकते.