शिक्षण हक्क कायद्याने निश्चित केलेल्या कर्तव्य व जबाबदाऱ्या:

1. शाळा आणि शिक्षकांचे कर्तव्य:
   • प्रत्येक मुलाला शाळेत नियमित उपस्थित राहण्याची सुविधा देणे.
   • गुणवत्तापूर्ण शिक्षण देणे.
   • मुलांना शारीरिक व मानसिक त्रास होणार नाही याची काळजी घेणे.
   • अभ्यासक्रम पूर्ण करणे.
   • परीक्षा घेणे आणि त्याचे योग्य मूल्यमापन करणे.
2. पालकांचे कर्तव्य:
   • आपल्या मुलांना शाळेत नियमित पाठवणे.
   • शिक्षणास प्रोत्साहन देणे.
   • शाळेतील कार्यक्रमांमध्ये सहभागी होणे.
3. सरकार आणि स्थानिक स्वराज्य संस्थांचे कर्तव्य:
   • प्रत्येक मुलाला शिक्षण उपलब्ध करून देणे.
   • शिक्षणासाठी आवश्यक सुविधा पुरवणे.
   • शाळांमध्ये योग्य शिक्षक आणि कर्मचारी उपलब्ध करणे.
   • शिक्षणाच्या गुणवत्तेवर लक्ष ठेवणे.

अडचणी:

1. शिक्षकांची कमतरता: अनेक शाळांमध्ये पुरेसे शिक्षक उपलब्ध नाहीत, त्यामुळे शिक्षणाची गुणवत्ता घटते.
2. infrastructure चा अभाव: काही शाळांमध्ये आवश्यक सुविधा, जसे की वर्गखोल्या, स्वच्छतागृहे आणि पिण्याच्या पाण्याची सोय नसते.
3. जागरूकतेचा अभाव: काही पालकांना शिक्षण हक्क कायद्याबद्दल पुरेशी माहिती नसते, त्यामुळे ते आपल्या मुलांना शाळेत पाठवण्यास उत्सुक नसतात.
4. आर्थिक अडचणी: गरीब कुटुंबांना मुलांच्या शिक्षणाचा खर्च परवडत नाही, त्यामुळे ते मुलांना शाळेत पाठवू शकत नाहीत.
5. सामाजिक अडथळे: जातीभेद, लिंगभेद आणि इतर सामाजिक भेदभावांमुळे काही मुलांना शिक्षण घेण्यास अडचणी येतात.

शिक्षण हक्क कायद्याची अधिक माहिती येथे उपलब्ध आहे.