2 उत्तरे
2
answers
भारतीय राष्ट्रीय सभेचे स्वरूप व कार्यपद्धती कोणती होती?
1
Answer link
भारतीय राष्ट्रीय सभेचे स्वरूप व कार्यपद्धती लिहा?
भारतीय राष्ट्रीय सभेचे स्वरूप सुरुवातीपासूनच • लोकशाही पद्धतीचे होते. वरीलपैकी कायदे मंडळाबाबतचा ठराव हा लोकशाही राज्यपद्धतीचा पुरस्कार करणारा होता. सभेची रचना संसदेप्रमाणे होती. कामकाज हे चर्चा व मतदान अशा लोकशाही मार्गाने चाले. ठराव व अर्ज विनंत्या या सभेच्या सनदशीर मार्गांवर टीका झाली. परंतु भारतीय नेत्यांची लोकशाहीवरील निष्ठा, तत्कालीन परिस्थिती व सरकारी दृष्टिकोन लक्षात घेता या पद्धतीला पर्याय नव्हता असे दिसते. तसेच हा मार्ग राज्यकर्त्यांबाबत प्रभावी ठरला नसला तरी राज्यकर्त्यांवर प्रभाव पाडणे हा त्यामागील प्रमुख हेतू नव्हता. या संदर्भात न्या. रानड्यांनी ना. गोखल्यांना जे उत्तर दिले त्या उत्तरातून या नेत्यांचा हेतू स्पष्ट होतो. न्या. रानडे म्हणाले
"ही स्मरणपत्रे नावापुरती सरकारला उद्देशून आहेत, | प्रत्यक्षात ती लोकांना उद्देशून आहेत. त्यामुळे या बाबतीत कसा विचार करावा हे लोक शिकतील. | याखेरीज इतर कुठल्याही परिणामाची अपेक्षा न करता अनेक वर्षे हे कार्य केले पाहिजे. कारण अशा प्रकारचे राजकारण हे या देशात पूर्णपणे नवीन आहे.” थोडक्यात, जनतेची गा-हाणी सरकारपर्यंत पोहोचवण्याबरोबरच जनतेत जागृती घडवून आणणे हा उद्देश डोळ्यापुढे ठेवून राष्ट्रीय सभेचे कार्य चालू होते.
0
Answer link
भारतीय राष्ट्रीय सभेचे स्वरूप आणि कार्यपद्धती खालीलप्रमाणे होती:
स्वरूप:
- सर्वांसाठी खुली: भारतीय राष्ट्रीय सभा (INC) ही एक खुली संघटना होती, ज्यामध्ये कोणताही भारतीय नागरिक सदस्य होऊ शकत होता, मग तो कोणत्याही जातीचा, धर्माचा, लिंगाचा किंवा प्रांताचा असला तरी.
- राष्ट्रवादी: INC चा उद्देश भारतीयांमध्ये राष्ट्रवादाची भावना जागृत करणे आणि त्यांना एकत्र आणून देशाच्या विकासासाठी प्रयत्न करणे हा होता.
- लोकशाहीवादी: INC ने लोकशाही मार्गांनी आपले ध्येय साध्य करण्याचा प्रयत्न केला.
कार्यपद्धती:
- वार्षिक अधिवेशन: INC चे वार्षिक अधिवेशन दरवर्षी वेगवेगळ्या शहरांमध्ये आयोजित केले जात असे. या अधिवेशनात देशभरातील प्रतिनिधी भाग घेत असत आणि विविध विषयांवर चर्चा करत असत.
- ठराव: अधिवेशनांमध्ये विविध विषयांवर ठराव पास केले जात असत. हे ठराव सरकारला पाठवले जात असत आणि त्यांच्या आधारावर धोरणे ठरवण्याची मागणी केली जात असे.
- निवडणुका: INC मध्ये अध्यक्ष आणि इतर पदाधिकाऱ्यांची निवड निवडणुकीद्वारे केली जात असे.
- जनजागृती: INC ने वृत्तपत्रे, pamphlets आणि सभांच्या माध्यमातून लोकांमध्ये जनजागृती केली.
- शिष्टमंडळे: INC ने सरकारकडे आपल्या मागण्या मांडण्यासाठी शिष्टमंडळे पाठवली.
उद्दिष्ट्ये:
- भारतीयांमध्ये राजकीय, सामाजिक, आर्थिक आणि सांस्कृतिक ऐक्य वाढवणे.
- स्वराज्य (Self-governance) मिळवणे.
- भारतीयांना समान संधी मिळवून देणे.
- सामाजिक न्याय आणि समानता प्रस्थापित करणे.
अधिक माहितीसाठी: