शिक्षण शैक्षणिक साहित्य साहित्य

कृती संशोधन व नवोपक्रमासाठी ऑनलाईन व ऑफलाईन शैक्षणिक संदर्भ साहित्य मिळविण्याचे विविध मार्ग कोणते?

6 उत्तरे
6 answers

कृती संशोधन व नवोपक्रमासाठी ऑनलाईन व ऑफलाईन शैक्षणिक संदर्भ साहित्य मिळविण्याचे विविध मार्ग कोणते?

5
प्राप्त करा कृतिन व नवोपक्रमासाठी संशोधक व ऑफलाइन संदर्भसाहित्याचे विविध मार्ग कोणते ते सोदाहरण लिहा. स्क्रीनवरून.

संशोधन व नवो उपक्रमासाठी व ऑफलाइन संदर्भ साहित्याचे विविध मार्ग कोणते?



शैक्षणिक कृतिसंशोधन kruti sanshodhan Pdf शैक्षणिक कृतिसंशोधन व्याख्या व स्वरूप रचना - संशोधन दिनंदिन शालेय कामकाजात वर्णन तात्कालिक...



शैक्षणिक कृतिसंशोधन रचना कृतीसंशोधन व्याख्या व स्वरूप

दिनंदिन शालेय कामकाजात प्रतिभातात्कालिक लोकशाही ( सम्या) दूर करण्यासाठी शास्त्रशुद्ध रितीनेकृती अभ्यास म्हणजे 'शैक्षणिक संशोधन' कृती संशोधन होय.

शैक्षणिक कृतिसंशोधनात कृती संशोधन पुढील

गोष्टींचा समावेश होतो.

1) दिनानुदिन शालेय कामकाजातील समस्यांचा

अभ्यास

2) आपल्या कामात चुकीच्या पद्धतीने लोकशाही समस्यांचा विचार



१) आपल्या कामात प्रत्यक्ष प्रयोग.

करा

) उपलब्ध साधनसामग्रीच्या साहाय्याने कामासाठी

विविध मार्ग किंवा उपाय शोधणे

५) समस्याार्थ शोधलेल्या मार्ग/ उपायांचे मूल्यमापन व

निष्कर्ष निश्चिती

6) निष्कर्ष अनुसरून अर्थ शोधले मार्ग / उपयोग समस्या निष्कर्षाळणीब) शैक्षणिक कृतिसंशोधनाची कृती संशोधन

आवश्यकता

दिवसेंदिवस अध्यापन करत असताना अनेक समस्या. या समस्या सोडवण्यासाठी शिक्षक स्वत:ला माहीत असलेले मार्ग किंवा मार्ग अवलंबतात. उदा. इयत्ता ति विदयार्थी विषयातील दोन-तीन वाक्यात उत्तरे लहिल्या जाणाऱ्या लोकांची भाषा. विद्यार्थी समाधानकारकपणे उत्तरे लिहू शकत नाहीत. याच्या कारणांचा अभ्यास स्वतः शिक्षकांनी करणे आवश्यक श्री आहे. समसयेचा चिकित्सक व शास्त्र शुद्ध अभ्यास जर करून जर केला तर ती परिणामकारक ठरू शकते व प्रत्येकाचे नियंत्रण होऊ शकते. कृतिसंशोधनाच्या कृती संशोधन आपल्या कामातल्या आणि कोणत्या बाबी ठेवायच्या आणि कोणती नवीन भर घालायची निर्णय शिक्षकांनी स्वतःला तरच विदयार्थ्यांचा सर्वांगीण विकासशीलता आणि उत्तरासाठी क्लिक कराशिक्षणाची गुणवत्ता योग्यरित्या घडवून आणली.

क) शैक्षणिक कृतिसंशोधनाची कृती संशोधन उद्दिष्टे

1) दिनानुदिन शैक्षणिक व्यवहारात निर्माण झालेल्या समस्यांचा वैज्ञानिक अभ्यास करणे.

२) योग्य उपाय शोधणे आणि त्या उपायांचा वापर करून समस्या काढणे.

१) कृतिसंशोधनाच्या कृतीसंशोधन निष्कर्षांना ~) अनुसरून आपल्या शालेय कामात योग्य तो बदल करून कामाचा शैक्षणिक दर्जा उंचावणे.



) कृतिसंशोधन आवश्यक गोष्टी

कृतिसंशोधन कृती संशोधन

पाच गोष्टींची आवश्यकता आहे.

१) स्वतःच्या कामावर श्रद्धा, निष्ठा व समर्पणाची वृत्ती

२) कार्याला प्रवृत्त करणारे असमाधान

2)) कृतिशील चिंतन

४) वैज्ञानिक

५) आशावादी

इ) कृतिसंशोधनाची प्रमुख साधने

१) विविध प्रकारच्या कसोट्या

अ) प्राविण्य चाचणी ब) नैदानिक चाचणी क) बुद्धिमापन चाचणी ड) अभियोग्यता चाचणी इ)

त्तिमापन चाचणी



१) व्यक्तिमत्त्वात्मापन चाचणी

२) प्रश्नावली ३) बँक

फ) कृतिसंशोधनातील कृती संशोधन प्रमुख पायऱ्या

शालेय विषय एखादयाचे सत्यशास्त्र शुद्ध करत

असताना

कृतिसंशोधनातील कृती संशोधनाचा आधार घ्यावाविधानसभा. या ठळकांची स्पष्ट कल्पना आकृती संशोधन क्रुती संशोधन समीक्षा कृति पहा योग्य ठरते.

१) स्थूल समस्यांची यादी करणे दिनदिन अध्यापन करत असताना शिक्षकांना अनेक अनेक. अनेक असले तरी शिक्षकांना योग्य / महत्त्वाची अशी समस्या निवडून स्थापत्य स्वरूप या घटकाची नोंद करणे आवश्यक असते. उदा. विद्यार्थी गणित विषयाच्या अभ्यासाला मागे पडले.

उत्तरासाठी क्लिक करा ) निश्चित ठरवणे समस्या नेमकी काय आहे हे निश्चित करणे - समस्या न्यायिक अभ्यास करता येत नाही. कोणती शाळा ? कोणता विषय ? विषयातील नेमका कोणता घटक इ. बाबींची नोंद करून त्यामध्ये नेमकी कोणती समस्या आहे हे आधी निश्चितपणे ठरवले पाहिजे. उदा. इ. ४ थी विदयार्थांचे गणित विषयातील बेरीज / वजाबाकीयेवर आधारित शाब्दिक उदाहरणे सोडविताना स्वतंत्र सोडवणे.

३) संभाव्य कारणांची यादी करणे- समस्या शोधणेकारण त्यांची नोंद करणे होय. आपण योग्य ठरवणे आवश्यक आहे.

४) गृहीतांचा विचार करणे मागील कारणे निश्चित स्वरूप प्राप्त परिस्थितीमध्ये समस्या निवारणार्थ आपल्याला काय करता येईल हे गृहीत कृत्यांचे मांडावे स्वीकारणे.

5) वस्तुस्थितीची निश्चिती करणे- कारणमागील अनेक भाव्यता नोंदवणे असते. महत्त्वाची किंमत कारणे जाणून घेणे आणि कारणमागील कार्यभावाचा शोध वासाठी याची योजना तयार करा. कारणमागील वस्तुस्थिती स्पष्ट होते. उत्तरासाठी क्लिक करा

६) कोणाकोणत्या व्यक्तींचा आराखडा तयार करणे - समस्या निर्माण करणे निश्चितपणे दूर करण्यासाठी कोणते उपाय योजावे लागतात किंवा कोणती क्रिया करणे आवश्यक असते.

७) समस्यादर्शक पूर्वी मूल्य पूर्वस्थिती निदर्शक कराव्यात या दोन्ही नोटींमधील फरक निवेदनकराव्यात. या दोन्ही नोंदींमधील फरक निवडून

कोणता बदल झांला हे समजते. निश्चित केलेल्या योगायोगाने अनुषंगाने योग्य बदल केल्यास समस्या किंवा उपाय/कृती हे स्पष्ट होते. तसेच कोणते उपाय अधिक परिणामकारक आहेत याची माहिती मिळू शकते.

8) सत्ताकृतीवरून मूल्यमापन सुरक्षेसाठी योजलेल्या उपायांची परिणामकारकता समजते, संशोधनाद्वारे देवसेंदिवस कामकाजात होतो.

परिणामकारक उपायांचा उपयोग शिक्षकांना



) कृतिसंशोधन क्रुती संशोधनाचा आराखडा

कृति संशोधन क्रुतीशोधन दिसायला दिसायला

सुरुवातीच्या अनुभवाच्या कामाला निश्चितपणे योग्य व कृतिसंशोधनातील कृती संशोधन पायऱ्यांवर आधारित असतो.

आराखडा

तयार करणे

आवश्यक

असते.

कृतिसंशोधन

तत्त्वाचाकृतीसंशोधन व नवोपक्रमासाठी ऑनलाईन व ऑफलाईन शैक्षणिक
उत्तर लिहिले · 21/6/2022
कर्म · 53710
5
संशोधन व नवउपक्रमांसाठी ऑनलाईन व ऑफलाईन संदर्भ साहित्य मिळविण्याचे विविध मार्ग: * **ऑनलाईन मार्ग:** * शोध इंजिने (Google Scholar, DuckDuckGo, इ.) * विशेषीकृत डेटाबेस (JSTOR, IEEE Xplore, PubMed, इ.) * मुक्त ज्ञानागार (Open Access Repositories) * विद्यापीठांचे संकेतस्थळ * शासकीय संकेतस्थळ * ई-पुस्तके आणि जर्नल्स * सोशल मीडिया आणि ऑनलाइन मंच * **ऑफलाईन मार्ग:** * ग्रंथालये * संग्रहणালয়ে (Archives) * शासकीय प्रकाशने * विद्यापीठांचे विभाग आणि प्रयोगशाळा * तज्ञ व्यक्ती आणि मार्गदर्शक * कार्यशाळा आणि परिषदा * क्षेत्रीय भेटी
उत्तर लिहिले · 19/6/2022
कर्म · 420
0

कृती संशोधन (Action Research) आणि नवोपक्रमासाठी (Innovation) ऑनलाईन (Online) आणि ऑफलाईन (Offline) शैक्षणिक संदर्भ साहित्य मिळवण्यासाठी अनेक मार्ग आहेत. ते खालीलप्रमाणे:

ऑनलाईन (Online) मार्ग:

1. शासकीय संकेतस्थळे (Government Websites):

  • NCERT (राष्ट्रीय शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषद): NCERT च्या संकेतस्थळावर शालेय शिक्षणासंबंधी पुस्तके, अभ्यासक्रम आणि संशोधन साहित्य उपलब्ध आहे. NCERT

  • DIKSHA Platform: या प्लॅटफॉर्मवर शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांसाठी शैक्षणिक साहित्य उपलब्ध आहे. यात विविध विषयांवरील व्हिडिओ, ऑडिओ आणि लेख असतात. DIKSHA

  • MHRD (Ministry of Human Resource Development): मनुष्यबळ विकास मंत्रालयाच्या संकेतस्थळावर शिक्षण धोरणे आणि योजनांविषयी माहिती मिळू शकते. (आता हे शिक्षण मंत्रालय [Ministry of Education] म्हणून ओळखले जाते). Ministry of Education

2. शैक्षणिक संशोधन संस्था (Educational Research Institutes):

  • NIEPA (National Institute of Educational Planning and Administration): शैक्षणिक नियोजन आणि प्रशासनासंबंधी माहिती येथे उपलब्ध आहे. NIEPA

  • SCERT (State Council of Educational Research and Training): राज्य शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषदेच्या संकेतस्थळावर राज्य विशिष्ट अभ्यासक्रम आणि शैक्षणिक साहित्य मिळू शकते.

3. विद्यापीठे आणि महाविद्यालये (Universities and Colleges):

  • विविध विद्यापीठांचे शिक्षण विभाग आणि संशोधन केंद्रे त्यांच्या वेबसाइटवर शोध निबंध (Research Papers) आणि लेख प्रकाशित करतात.

  • उदाहरणार्थ, मुंबई विद्यापीठ, पुणे विद्यापीठ यांच्या शिक्षण विभागांच्या संकेतस्थळांना भेट देऊन माहिती मिळवा.

4. शैक्षणिक डेटाबेस आणि डिजिटल लायब्ररी (Educational Databases and Digital Libraries):

  • Shodhganga: शोधगंगा ही भारतीय शोध प्रबंधांची डिजिटल लायब्ररी आहे. येथे विविध विषयांवरील शोध प्रबंध उपलब्ध आहेत. Shodhganga

  • INFLIBNET: या संस्थेच्या वेबसाइटवर शैक्षणिक संसाधने उपलब्ध आहेत. INFLIBNET

  • Google Scholar: Google Scholar वर शैक्षणिक लेख आणि शोध निबंध शोधता येतात. Google Scholar

5. ऑनलाइन कोर्सेस आणि MOOCs (Massive Open Online Courses):

  • SWAYAM: या प्लॅटफॉर्मवर विविध विषयांचे ऑनलाइन कोर्सेस उपलब्ध आहेत. SWAYAM

  • Coursera आणि edX: यांसारख्या आंतरराष्ट्रीय प्लॅटफॉर्मवर शिक्षण आणि संशोधनासंबंधी कोर्सेस उपलब्ध आहेत. Coursera, edX

ऑफलाईन (Offline) मार्ग:

1. शासकीय संस्था आणि कार्यालये (Government Institutes and Offices):

  • DIET (District Institute of Education and Training): जिल्हा शिक्षण आणि प्रशिक्षण संस्थेत कृती संशोधन आणि नवोपक्रमासंबंधी साहित्य उपलब्ध असते.

  • राज्य शिक्षण मंडळ (State Board of Education): राज्य शिक्षण मंडळाच्या कार्यालयात अभ्यासक्रम आणि पाठ्यपुस्तके मिळतात.

2. शाळा आणि महाविद्यालये (Schools and Colleges):

  • शिक्षण विभाग: शाळा आणि महाविद्यालयांमधील शिक्षण विभागात संदर्भ पुस्तके आणि जर्नल्स उपलब्ध असतात.

  • ग्रंथालय (Library): शाळा आणि महाविद्यालयांच्या ग्रंथालयात शैक्षणिक साहित्य मिळू शकते.

3. शैक्षणिक प्रकाशने आणि पुस्तके (Educational Publications and Books):

  • पुस्तकालय (Bookstores): शैक्षणिक पुस्तकांच्या दुकानांमध्ये कृती संशोधन आणि नवोपक्रमावर आधारित पुस्तके मिळतात.

  • प्रकाशक (Publishers): काही प्रकाशक शैक्षणिक साहित्य प्रकाशित करतात, त्यांच्याकडून माहिती मिळवा.

4. कार्यशाळा आणि प्रशिक्षण कार्यक्रम (Workshops and Training Programs):

  • कृती संशोधन आणि नवोपक्रमावर आधारित कार्यशाळा आणि प्रशिक्षण कार्यक्रमांमध्ये सहभागी व्हा.

  • या कार्यक्रमांमध्ये तज्ज्ञांकडून मार्गदर्शन मिळते आणि उपयुक्त साहित्य उपलब्ध होते.

5. चर्चा गट आणि शिक्षक संघटना (Discussion Groups and Teacher Associations):

  • शिक्षक संघटना आणि चर्चा गटांमध्ये सहभागी होऊन ज्ञानाची देवाणघेवाण करा.

  • यामुळे नवीन कल्पना मिळण्यास मदत होते.

हे सर्व मार्ग कृती संशोधन आणि नवोपक्रमासाठी उपयुक्त शैक्षणिक साहित्य मिळवण्यासाठी मदत करतील.

उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 1780

Related Questions

येणारे कोणते दोन डिजिटल शैक्षणिक साहित्य डाउनलोड करा आणि डाउनलोड केलेले साहित्य वापरून पाठ नियोजन तयार करून सादर करा?
पाठ्यपुस्तकाच्या माहितीच्या स्रोतांची गरज काय आहे?
शालेय साहित्य निरिक्षण कसे करावे?
इयत्ता सातवी विज्ञान कृतीपुस्तिका एक व दोन मधील प्रयोग कसे लिहाल?
छापील साहित्य वापरणे कितपत योग्य आहे, असे तुम्हास वाटते? ते तुमच्या विषयातील, इंग्रजी विषयातील उदाहरणे देऊन कसे स्पष्ट कराल? आंतरजालावर शैक्षणिक माहिती शोधताना आपण कुठली दक्षता घ्याल, हे थोडक्यात वर्णन कसे कराल?
NROER डिजिटल साहित्य वापरून शैक्षणिक साहित्य कसे तयार कराल?
एन आर ओ इ आर वरील डिजिटल शैक्षणिक साहित्य व त्याचे पाठ नियोजन?