व्यक्तीच्या वर्तनावर परिणाम करणारे अनेक घटक आहेत. त्यापैकी काही प्रमुख घटक खालीलप्रमाणे:

1. अनुवंशिकता (Heredity): व्यक्तीला जन्मतःच काही गुणधर्म मिळतात, जे तिच्या वर्तनावर परिणाम करतात. शारीरिक रचना, बुद्धिमत्ता आणि काही प्रमाणात स्वभाव यांसारख्या गोष्टी अनुवंशिकतेमुळे प्रभावित होतात.
2. पर्यावरण (Environment): व्यक्तीच्या आजूबाजूचे वातावरण, जसे की कुटुंब, मित्र, समाज आणि संस्कृती, तिच्या वर्तनावर महत्त्वपूर्ण प्रभाव टाकतात.
3. कुटुंब (Family): कुटुंबातील सदस्यांचे संबंध, त्यांचे विचार आणि संस्कार यांचा मुलांच्या वर्तनावर थेट परिणाम होतो. प्रेमळ आणि सकारात्मक वातावरण मुलांच्या चांगल्या वर्तनास प्रोत्साहन देते.
4. समाज (Society): समाजाचे नियम, मूल्ये आणि सामाजिक रूढी व्यक्तीच्या वर्तणुकीला आकार देतात.
5. संस्कृती (Culture): प्रत्येक संस्कृतीची स्वतःची मूल्ये आणि परंपरा असतात, ज्या व्यक्तीच्या वर्तनावर प्रभाव टाकतात.
6. शिक्षण (Education): शिक्षणामुळे व्यक्तीला ज्ञान मिळते, ज्यामुळे विचार करण्याची पद्धत सुधारते आणि चांगले वर्तन करण्यास मदत होते.
7. अनुभव (Experiences): जीवनातील चांगले आणि वाईट अनुभव व्यक्तीच्या वर्तनावर परिणाम करतात. अनुभवांमुळे व्यक्ती शिकते आणि त्यानुसार आपल्या वर्तनात बदल करते.
8. वय (Age): वयानुसार व्यक्तीच्या शारीरिक आणि मानसिक क्षमतांमध्ये बदल होतो, ज्यामुळे वर्तनात फरक दिसून येतो.
9. लिंग (Gender): समाजात लिंगानुसार वेगवेगळ्या अपेक्षा असतात, ज्या व्यक्तीच्या वर्तनावर परिणाम करतात.
10. आर्थिक परिस्थिती (Economic Condition): व्यक्तीची आर्थिक परिस्थिती तिच्या गरजा आणि अपेक्षा पूर्ण करण्याच्या क्षमतेवर परिणाम करते, ज्यामुळे वर्तनात बदल होतो.

हे सर्व घटक एकत्रितपणे व्यक्तीच्या वर्तनाला आकार देतात. या घटकांचे प्रमाण आणि प्रभाव प्रत्येक व्यक्तीनुसार बदलू शकतात.

अधिक माहितीसाठी काही उपयुक्त स्रोत:

• अमेरिकन सायकॉलॉजिकल असोसिएशन (https://www.apa.org/)
• नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ मेन्टल हेल्थ (https://www.nimh.nih.gov/)