लिंग गुणोत्तर (Sex Ratio): दर 1000 पुरुषांमागे स्त्रियांची संख्या.

भारतातील लिंग गुणोत्तर:

• भारतात 2011 च्या जनगणनेनुसार लिंग गुणोत्तर 943 आहे. म्हणजेच दर 1000 पुरुषांमागे 943 स्त्रिया आहेत.
• UNFPA च्या 2023 च्या आकडेवारीनुसार हे प्रमाण 1000 पुरुषांमागे 934 स्त्रिया असं आहे.
• भारतातील लिंग गुणोत्तर अनेक राज्यांमध्ये वेगवेगळे आहे. काही राज्यांमध्ये हे राष्ट्रीय सरासरीपेक्षा जास्त आहे, तर काही राज्यांमध्ये कमी आहे.
• या आकडेवारीमध्ये सुधारणा झालेली दिसून येते, तरीही काही ठिकाणी बाल लिंग गुणोत्तर अजूनही चिंताजनक आहे.

ब्राझीलमधील लिंग गुणोत्तर:

• ब्राझीलमध्ये लिंग गुणोत्तर भारतापेक्षा वेगळे आहे. जागतिक बँकेच्या (World Bank) आकडेवारीनुसार, 2021 मध्ये ब्राझीलमधील लिंग गुणोत्तर 1000 पुरुषांमागे 1042 स्त्रिया होते. (World Bank Data)
• ब्राझीलमध्ये स्त्रियांची संख्या पुरुषांपेक्षा जास्त आहे.

तुलनात्मक विश्लेषण:

• भारताच्या तुलनेत ब्राझीलमध्ये लिंग गुणोत्तर चांगले आहे.
• भारतामध्ये लिंग गुणोत्तर कमी असण्याची कारणे सामाजिक आणि सांस्कृतिक आहेत, ज्यात मुलगा जन्माला येणे अधिक पसंत केले जाते.
• ब्राझीलमध्ये लिंग गुणोत्तर संतुलित आहे, ज्यामुळे सामाजिक समानता राखण्यास मदत होते.

निष्कर्ष:

ब्राझीलमध्ये स्त्रियांचे प्रमाण पुरुषांपेक्षा जास्त आहे, तर भारतात ते कमी आहे. लिंग गुणोत्तर हे सामाजिक आणि आर्थिक विकासाचे एक महत्त्वाचे निर्देशक आहे.