धमन्या व शिरा यातील फरक कोणता आहे?

Question

धमन्या व शिरा यातील फरक कोणता आहे?

2 उत्तरे

2 answers

धमन्या व शिरा यातील फरक कोणता आहे?

0

धमन्या (Arteries) आणि शिरा (Veins) या रक्तवाहिन्या आहेत, परंतु त्यांची रचना आणि कार्ये वेगवेगळी आहेत. या दोहोंमधील मुख्य फरक खालीलप्रमाणे:

1. कार्य (Function):

धमन्या: हृदयापासून शरीराच्या विविध भागांमध्ये ऑक्सिजनयुक्त रक्त (oxygenated blood) पोहोचवतात.
शिरा: शरीराच्या विविध भागातून कार्बन डायऑक्साईडयुक्त रक्त (deoxygenated blood) हृदयाकडे परत आणतात.

2. रक्तदाब (Blood Pressure):

धमन्या: रक्तदाब उच्च असतो, कारण हृदय रक्ताला जोरदारपणे पंप करते.
शिरा: रक्तदाब कमी असतो, कारण रक्त हृदयाकडे परत येत असते.

3. रचना (Structure):

धमन्या: जाड आणि लवचिक (thick and elastic) असतात, ज्यामुळे त्या उच्च रक्तदाबाला सहन करू शकतात.
शिरा: पातळ आणि कमी लवचिक (thin and less elastic) असतात. त्यांच्यात झडपा (valves) असतात, ज्यामुळे रक्त एकाच दिशेने वाहते.

4. रक्ताचा रंग (Blood Color):

धमन्या: ऑक्सिजनयुक्त रक्त असल्यामुळे रक्ताचा रंग लाल असतो (exceptions may apply).
शिरा: कार्बन डायऑक्साईडयुक्त रक्त असल्यामुळे रक्ताचा रंग गडद लाल असतो (exceptions may apply).

5. स्थान (Location):

धमन्या: सहसा शरीरात खोलवर असतात, ज्यामुळे त्यांचे संरक्षण होते.
शिरा: काही शिरा त्वचेच्या अगदी जवळ असतात, त्यामुळे त्या सहज दिसू शकतात.

अपवाद (Exceptions):

फुफ्फुसीय धमनी (Pulmonary artery) ही एकमेव धमनी आहे जी कार्बन डायऑक्साईडयुक्त रक्त फुफ्फुसांकडे नेते.
फुफ्फुसीय शिरा (Pulmonary vein) ही एकमेव শিরা आहे जी ऑक्सिजनयुक्त रक्त फुफ्फुसांकडून हृदयाकडे नेते.

उत्तर लिहिले · 24/3/2025

उत्तर रोबोट

कर्म · 980

Related Questions

Chhaya Shirke · Accepted Answer · उत्तर लिहिले · 13/2/2022

धमन्या व शिरा

हृदय निरंतर शरीराच्या वेगवेगळ्या भागांमध्ये रक्त पंप करत आहे आणि हे कार्य धमनी आणि नसाद्वारे केले जाते. रोहिणी/धमन्या रक्तवाहिन्या त्या रक्तवाहिन्या असतात ज्या रक्त हृदयातून दूर घेऊन ऑक्सिजनयुक्त रक्त घेऊन जातात. दुसरीकडे, नीला (शीरा) रक्तवाहिन्या त्या रक्तवाहिन्या असतात ज्या हृदयाच्या दिशेने रक्त वाहतात आणि ऑक्सीजन रहित रक्त घेऊन जातात. रक्तवाहिन्या जाड स्नायूच्या भिंती असतात आणि नसा पातळ स्नायूच्या भिंती असतात. रोहिणी/धमन्या रक्तवाहिन्यांकडे पोकळीमध्ये झडपा नसतात.नीला (शीरा) रक्तवाहिन्या असतात ज्यात पोकळीमध्ये झडपा असतात.

रक्तवाहिन्या आणि नसा (रक्तवाहिन्या) हा रक्ताभिसरण प्रणालीचा एक भाग असतो जो शरीरातून रक्ताभिसरण करतो आणि शरीराच्या एका भागापासून दुसर्‍या भागात इतर पदार्थांच्या वाहतुकीस मदत करतो.

व्याख्या

शरीर रक्ताद्वारे विविध पदार्थांचे वाहतूक आणि वितरण करते आणि वितरणाच्या साहित्याचे हे कार्य रक्तवाहिन्यांद्वारे केले जाते. रक्तवाहिन्यांचे विविध प्रकार आहेत परंतु दोन मुख्य प्रकार आहेत:

रोहिणी/धमन्या: या रक्तवाहिन्या हृदयापासून इतर अवयवांकडे रक्त घेऊन जातात. फुफ्फुसांकडे रक्त वाहून नेण्याशिवाय हे ऑक्सिजनयुक्त रक्त घेऊन जातात. त्यांच्याकडे जाड स्नायूच्या भिंती आहेत कारण त्यांना उच्च रक्तदाब असलेल्या हृदयातून रक्त वाहून घ्यावे लागते. हे वाल्व्ह प्रदान केलेले नाहीत. हे शरीरात सखोल असतात. ते त्यांच्या आकारात कमी होऊन ते आरेरीओल्स तयार करतात.

नीला (शीरा) : या रक्तवाहिन्या शरीराच्या विविध अवयवांकडून हृदयाकडे रक्त घेऊन जातात. हे फुफ्फुसातून रक्त वाहून नेण्याशिवाय डीऑक्सिजेनेटेड रक्त घेऊन जातात. त्यांच्याकडे पातळ भिंती आहेत कारण वेगवेगळ्या अवयवांचे रक्त सामान्य दाबात असते. रक्ताचा बहाव रोखण्यासाठी हे झडप प्रदान केले जातात. हे शरीरात वरवरच्या अस्तित्त्वात आहेत. ते त्यांच्या आकारात कमी शिरा तयार करतात.