अभ्यास प्रक्रियेशी निगडीत अनेक घटक आहेत, त्यापैकी काही प्रमुख घटक खालीलप्रमाणे:

1. ध्येय (Goal): अभ्यासाचा उद्देश काय आहे हे स्पष्ट असणे आवश्यक आहे. ध्येय निश्चित থাকলে, अभ्यासाची दिशा ठरवता येते.
2. वेळेचे व्यवस्थापन (Time Management): अभ्यासासाठी पुरेसा वेळ देणे आणि वेळेचं योग्य नियोजन करणे महत्त्वाचे आहे.
3. अभ्यासाचे साहित्य (Study Material): अभ्यासक्रमावर आधारित योग्य पुस्तके आणि नोट्स उपलब्ध असणे आवश्यक आहे.
4. एकाग्रता (Concentration): अभ्यासाच्या वेळी लक्ष विचलित होऊ नये म्हणून एकाग्रता आवश्यक आहे.
5. समज (Understanding): केवळ वाचून न जाता, विषयाला समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.
6. उजळणी (Revision): नियमितपणे उजळणी केल्याने शिकलेले ज्ञान अधिक दृढ होते.
7. सराव (Practice): उदाहरणे सोडवणे आणि प्रश्नपत्रिका (question papers) सोडून सराव करणे आवश्यक आहे.
8. आरोग्य (Health): शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य चांगले असणे आवश्यक आहे, कारण त्याचा थेट परिणाम अभ्यास क्षमतेवर होतो.
9. पर्यावरण (Environment): अभ्यासासाठी शांत आणि आरामदायक वातावरण असावे.
10. प्रेरणा (Motivation): स्वतःला अभ्यासासाठी प्रेरित ठेवणे महत्त्वाचे आहे.

हे सर्व घटक एकत्रितपणे अभ्यास प्रक्रियेला अधिक प्रभावी बनवतात.