मृदा असणारे विविध घटक कोणते?
मृदेतील विविध घटक:
मृदेमध्ये अनेक घटक असतात, ज्यामुळे तिची रचना, सुपीकता आणि गुणधर्म ठरतात. हे घटक खालीलप्रमाणे:
- खनिज पदार्थ (Minerals):
हे घटक खडकांच्या अपक्षयांमुळे (weathering) तयार होतात. मृदेतील खनिजांमध्ये क्वार्ट्ज (quartz), फेल्डस्पार (feldspar) आणि अभ्रक (mica) यांचा समावेश असतो.
- सेंद्रिय पदार्थ (Organic Matter):
यात वनस्पती आणि प्राणी यांचे अवशेष, सूक्ष्मजीव आणि त्यांचे विघटन झालेले पदार्थ असतात. सेंद्रिय पदार्थामुळे मातीला पोषक तत्वे मिळतात आणि तिची पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता वाढते.
- पाणी (Water):
मातीमध्ये पाणी असणे आवश्यक आहे, जे वनस्पतींच्या वाढीसाठी पोषक तत्वे विरघळवते आणि मुळांपर्यंत पोहोचवते.
- हवा (Air):
मातीच्या कणांमध्ये हवा असते, जी मुळांच्या श्वसनासाठी आणि सूक्ष्मजीवांसाठी आवश्यक असते.
- सूक्ष्मजीव (Microorganisms):
बॅक्टेरिया (bacteria), बुरशी (fungi) आणि इतर सूक्ष्मजीव सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन करतात आणि पोषक तत्वे उपलब्ध करून देतात.
हे सर्व घटक एकत्रितपणे मातीला एक जटिल आणि गतिशील (dynamic) स्वरूप देतात, जे वनस्पती जीवनासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.