भारताचे अणुऊर्जा धोरण:

भारताने अणुऊर्जा धोरण 'प्रथम वापर नाही' (No First Use) या तत्वावर आधारित ठेवले आहे. याचा अर्थ भारत स्वतःहून कधीही अणुबॉम्बचा वापर करणार नाही. मात्र, जर भारतावर कोणी अणुबॉम्बने हल्ला केला, तर भारत अणुबॉम्बने प्रत्युत्तर देण्यास तयार आहे.

मुख्य उद्देश:

• ऊर्जा सुरक्षा: अणुऊर्जा हे ऊर्जा उत्पादनाचे एक महत्त्वाचे माध्यम आहे. भारताला ऊर्जा सुरक्षा प्रदान करणे हा या धोरणाचा एक भाग आहे.
• अणु प्रतिरोध: भारताने 'किमान विश्वसनीय प्रतिरोध' (Minimum Credible Deterrence) राखण्याचे ध्येय ठेवले आहे, ज्यामुळे भारतावर अणु हल्ल्याचा धोका कमी होईल.

धोरणाची वैशिष्ट्ये:

• प्रथम वापर नाही: भारत प्रथम अणुबॉम्ब वापरणार नाही.
• प्रति retaliatory हल्ला: भारतावर अणुहल्ला झाल्यास, भारत पूर्ण ताकदीने प्रत्युत्तर देईल.
• अणु प्रसार बंदी: भारत अणु प्रसार बंदीच्या कराराचे (Nuclear Non-Proliferation Treaty - NPT) पालन करतो आणि बेकायदेशीर अणु प्रसार रोखण्यासाठी कटिबद्ध आहे.

भारताची भूमिका:

भारत अणुऊर्जेचा वापर शांततापूर्ण कामांसाठी करण्यावर भर देतो, जसे की ऊर्जा उत्पादन, वैद्यकीय क्षेत्र आणि कृषी क्षेत्र. भारत आंतरराष्ट्रीय स्तरावर निःशस्त्रीकरणाच्या प्रयत्नांना पाठिंबा देतो.

संदर्भ:

• Ministry of External Affairs, Government of India