इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान पाठ तिसरा ''सजीवातील विविधता आणि वर्गीकरण'' या पाठावर आधारित माहिती खालीलप्रमाणे:

1. सजीवातील विविधता (Diversity in living organisms):

• आपल्या सभोवताली अनेक प्रकारचे सजीव आढळतात. काही प्राणी सूक्ष्म असतात, तर काही खूप मोठे असतात.
• वनस्पतींमध्येही विविधता आढळते. काही वनस्पती पाण्यामध्ये आढळतात, तर काही वाळवंटात.
• सजीवांमधील हा फरक त्यांच्याHabitat (आवासस्थान), Food (अन्न), Adaptation (अनुकूलन) अशा अनेक गोष्टींवर अवलंबून असतो.

2. वर्गीकरणाची आवश्यकता (Need for classification):

• सजीवांची संख्या खूप मोठी असल्याने, त्या प्रत्येकाचा स्वतंत्रपणे अभ्यास करणे शक्य होत नाही.
• वर्गीकरणामुळे सजीवांचा अभ्यास करणे सोपे होते.
• वर्गीकरणामुळे सजीवांमधील साम्य आणि फरक ओळखता येतात.

3. वर्गीकरणाचे निकष (Criteria for classification):

• सजीवांमध्ये पेशींची संख्या (Number of cells): एकपेशीय आणि बहुपेशीय
• पेशींमधील रचना (Cell structure): आदिकेंद्रकी आणि दृश्यकेंद्रकी
• पोषण पद्धती (Mode of nutrition): स्वयंपोषी आणि परपोषी
• शरीर रचना (Body organization): अवयव संस्था, ऊती, पेशी

4. वनस्पतींचे वर्गीकरण (Classification of plants):

• Thallophyta (थॅलोफायटा): या वनस्पतींना मूळ, खोड, पाने नसतात. उदा. स्पायरोगायरा
• Bryophyta (ब्रायोफायटा): या वनस्पतींना मूळ, खोड, पाने यांसारखे अवयव नसतात, पण त्या मुळांसारख्या अवयवांच्या साहाय्याने जमिनीवर वाढतात. उदा. मॉस
• Pteridophyta (टेरिडोफायटा): या वनस्पतींना मूळ, खोड आणि पाने असतात. उदा. नेचे
• Gymnosperms (अनावृत्तबीज): या वनस्पतींना फुले येत नाहीत आणि बियांवर आवरण नसते. उदा. सायकस
• Angiosperms (आवृतबीज): या वनस्पतींना फुले येतात आणि बियांवर आवरण असते. उदा. आंबा

5. प्राण्यांचे वर्गीकरण (Classification of animals):

• पृष्ठरज्जू (Notochord): ज्या प्राण्यांमध्ये पाठीचा कणा असतो त्यांना पृष्ठवंशीय (Vertebrates) आणि ज्या प्राण्यांमध्ये पाठीचा कणा नसतो त्यांना अपृष्ठवंशीय (Invertebrates) म्हणतात.
• अपृष्ठवंशीय प्राण्यांमध्ये विविध प्रकार आहेत:
• Protozoa (आदिजीव): एकपेशीय प्राणी. उदा. অ্যামিবা (Amoeba)
• Porifera (চ্ছিদ্রकाय): शरीर छिद्रांनी भरलेले असते. उदा. স্পঞ্জ (Sponges)
• Coelenterata (सिलेंटेराटा): शरीर पोकळ असते. उदा. जेलीफिश
• Platyhelminthes (चपटकृमी): शरीर चपटे असते. उदा. প্ল্যানারিয়া (Planaria)
• Nematoda (गोलकृमी): शरीर लांबट व गोल असते. उदा. जंत
• Annelida (वलयी): शरीर खंडांमध्ये विभागलेले असते. उदा. गांडूळ
• Arthropoda (संधिपाद): पायांना सांधे असतात. उदा. कीटक, कोळी
• Mollusca (मृदुकाय): शरीर मऊ असते. उदा. गोगलगाय
• Echinodermata (कंटकचर्मी): शरीरावर काटे असतात. उदा. तारामासा
• पृष्ठवंशीय प्राण्यांमध्ये मासे, उभयचर, सरपटणारे प्राणी, पक्षी आणि सस्तन प्राणी यांचा समावेश होतो.

टीप: अधिक माहितीसाठी, आपण आपले विज्ञान पाठ्यपुस्तक वाचू शकता.